Analiza i ocena zagrożeń - praca zaliczeniowa BHP

            Przed rozpoczęciem analizy zagrożeń na określonym stanowisku warto jest dokładnie zdefiniować najważniejsze pojęcia. Zagrożenie jest zjawisko wywołane działaniem sił natury bądź też człowieka, które powoduje, że poczucie bezpieczeństwa maleje bądź też zupełnie zanika.
Natomiast stanowisko pracy jest najmniejszą, niepodzielną komórką organizacyjną przedsiębiorstwa, w której odbywa się proces pracy, wyróżniający się zarówno statystycznym układem elementów, jak i dynamiką pracy ludzkiej.

Cele analizy zagrożeń na stanowisku pracy:

• Podstawowym celem analizy i oceny zagrożeń jest dokładne rozpoznanie ryzyka na jakie pracownik może być narażony podczas wykonywania swoich obowiązków. Taka ocena umożliwi pracodawcy podjęcie skutecznych środków, niezbędnych do zapewnienia ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników.
• Po przeanalizowaniu analizy zagrożeń pracodawca może lepiej zredukować, bądź też całkowicie wyeliminować ryzyko.
• Analiza ta stwierdza czy ryzyko zawodowe jest na poziomie akceptowalnym.
• Wykazuje, czy zastosowane środki ochrony są odpowiednie do występujących w miejscu pracy zagrożeń.
• Dzięki przeprowadzeniu tej analizy pracownicy, organy nadzoru, kontroli oraz pracodawca są poinformowani o ryzyku zawodowym.

Podczas Analizy zagrożeń na stanowisku pracy należy zwrócić uwagę na klasyfikację niebezpiecznych i szkodliwych czynników.

Wyróżniamy następujące rodzaje czynników:

• Fizyczne
• Chemiczne
• Biologiczne
• Psychofizyczne
  
  

Do czynników fizycznych zaliczamy hałas, drgania mechaniczne (wibracje), promieniowanie optyczne, elektromagnetyczne, laserowe, jonizujące, prąd elektryczny i mikroklimat.

Przez czynnik chemiczny należy rozumieć każdy pierwiastek lub związek chemiczny, w postaci własnej lub w mieszaninie, w stanie w jakim występuje w przyrodzie, lub w stanie w jakim jest wytwarzany, stosowany lub uwalniany w środowisku pracy. Do takich czynników należą substancje toksyczne, substancje drażniące, uczulające, rakotwórcze, mutagenne oraz substancje upośledzające funkcje rozrodcze.

            Czynniki biologiczne są mikroorganizmy i makroorganizmy oraz takie struktury i substancje wytwarzane przez te organizmy, które wywierają szkodliwy wpływ na organizm ludzki i mogą być przyczyną chorób pochodzenia zawodowego. Do czynników biologicznych zaliczamy makroorganizmy i mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (bakterie, wirusy, grzyby i pierwotniaki).

            Czynniki psychofizyczne to stan wywołany postrzeganiem przez pracownika zjawisk w środowisku pracy, które on sam ocenia jako niekorzystne lub niebezpieczne. Do tych czynników zaliczamy: obciążenie fizyczne i obciążenie psychiczno-nerwowe.

           

Zajmijmy się teraz opisem pracy naszego kucharza. Kucharz pracuje w średniej wielkości restauracji. Lokal ten jest otwarty od godziny 10 do 22, a w przypadku organizowanych imprez okolicznościowych do godziny 4 w nocy. Pracuje zazwyczaj w systemie zmianowym. Pomieszczenia w których przebywa pracownik znajdują się na dwóch poziomach. W skład pomieszczeń kuchennych wchodzi kuchnia i magazyn z chłodnią (znajdujący się w piwnicznej części lokalu). Kucharz przygotowuje potrawy i ciasta. Przygotowuje potrawy z mięsa, ryb, jaj mąki oraz z warzyw i owoców. Dobiera składniki, porcjuje, dekoruje i smakuje przyrządzone potrawy. Używa noży, tasaków, krajalnic, mikserów i urządzeń wielofunkcyjnych.

W kuchni o wymiarach 10m x 8m znajduje się kuchenka gazowa i elektryczna, piec do wypieku pizzy, frytkownice, lodówki i zmywarki. Nad kuchniami znajdują się okapy (wentylacja mechaniczna). W kuchni panuje wysoka temperatura i wilgotność.

Magazyn z chłodnią jest średniej wielkości(5m x 4m), znajdują się tam metalowe regały z zapasami przypraw, owoców i warzyw. W chłodni panuje temperatura od +3 do -12 stopni. Przechowuje się tam mięsa i mrożonki.

Ocenę ryzyka zawodowego na stanowisku kucharza wykonam za pomocą metody Risk Score.

Jest ona jakościową, wskaźnikową metodą oceny ryzyka, w której określane jest w definicji ryzyka prawdopodobieństwo skutków zdarzenia. Jest ono uszczegółowione i przedstawione przez dwa parametry ryzyka tj. ekspozycję na zagrożenie i prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia.

W metodzie tej wartościowanie ryzyka opisuje wyrażenie:

R = S * E * P

Gdzie parametrami ryzyka R są:

S – możliwe skutki zdarzenia

E – ekspozycja na zagrożenie

P – prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia

Szacowanie wartości poszczególnych parametrów ryzyka przedstawiają poniższe 4 tabele:

1. Szacowanie skutków zdarzenia

Wartość S	Szacowanie strat	Straty ludzkie
1	Mała	Udzielenie pierwszej pomocy
3	Średnia	Absencja
7	Duża	Ciężkie uszkodzenia ciała
15	Bardzo duża	Jedna ofiara śmiertelna
40	Katastrofa	Kilka ofiar śmiertelnych
100	Poważna katastrofa	Wiele ofiar śmiertelnych

2. Szacowanie ekspozycji na zagrożenie

E	Opis ekspozycji
0,5	Znikoma (raz w roku)
1	Minimalna (kilka razy w roku)
2	Okazyjna (raz w miesiącu)
3	Sporadyczna (raz na tydzień)
6	Częsta (codziennie)
10	Stała

3. Szacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia

Wartość P	Opis
0,1	Teoretyczne możliwe
0,2	Praktycznie możliwe
0,5	Możliwe do pomyślenia
1	Tylko sporadycznie możliwe
3	Mało prawdopodobne, możliwe
6	Całkiem możliwe
10	Bardzo prawdopodobne

 4. Wartościowanie ryzyka

Wartość ryzyka R	Kategoria ryzyka	Działanie zapobiegawcze
R<=20	Akceptowalne	Wskazana kontrola
20<R>70	Małe	Potrzebna kontrola
70<R>200	Istotne	Potrzebna poprawa
200<R=400	Duże	Potrzebna natychmiastowa poprawa
R>400	Bardzo duże	Wskazane wstrzymanie pracy

Kryteria akceptacji ryzyka w tabeli nr 4 powinny zostać każdorazowo uzgodnione z pracodawcą w trakcie czynności przygotowawczych do oceny ryzyka.
W przypadkach przekroczenia poziomu akceptowalnych kategorii ryzyka niezbędne jest zastosowanie środków i działań profilaktycznych.  

Szkolenia i popularyzacja bhp

Planowanie działalności szkoleniowej jest niezbędnym elementem pracy wykładowcy. Podczas planowania i organizacji pracy dydaktyczno-wychowawczej na kursach szkoleniowych powinniśmy brać pod uwagę założenia określone w „ramowych programach szkolenia" zawartych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Planowanie umożliwia:

ü  właściwą realizację postawionych celów szkolenia,

ü  przewiduje działania dydaktyczno - wychowawcze,

ü  nie dopuszcza do przypadkowości.

Proces szkoleniowy należy organizować i realizować przestrzegając zasady:

-          świadomości celu u wszystkich uczestników kursu,

-          współdziałania uczestników i prowadzących szkolenie,

-          współodpowiedzialności uczestników i prowadzących zajęcia za wyniki pracy dydaktycznej.

Elementy  organizacji pracy podczas szkolenia to:

-          starannie zaplanowana organizacja pracy,

-          właściwie zaprogramowane treści szkolenia,

-          właściwe wyposażenie w sprzęt i środki dydaktyczne,

-          dostarczenie uczestnikom  szkolenia arkuszy ćwiczeń,  podręczników itp.

Planowanie   pracy   dydaktyczno   -   wychowawczej   na   kursie   szkoleniowym możemy rozpatrywać w trzech kategoriach:

1.    Planowanie całego kursu (rola kierownika - organizatora kursu szkoleniowego).

2.    Planowanie procesu dydaktyczno-wychowawczego

3.    Planowanie poszczególnych zajęć

Wykładowca kursu szkoleniowego planuje swoją pracę opracowując plan pracy dydaktyczno - wychowawczej na podstawie:

-       informacji przekazanych przez organizatora szkolenia o uczestnikach
szkolenia: wykształcenie, doświadczenia zawodowe, liczebności grupy szkoleniowej

-       informacji uzyskanych w wyniku identyfikacji potrzeb szkoleniowych,

-       charakterystyki zawodowej absolwenta kursu, zawierającej wykaz wiadomości
i umiejętności, które nabywa słuchacz w czasie trwania kursu.

-       celów ogólnych i pośrednich kursu szkoleniowego,

-       założeń programowo - organizacyjnych kursu,

-       programu nauczania całego kursu i programu nauczania wykładanego przedmiotu,

-       planu nauczania na kursie - stanowi on podstawę wymiaru czasu trwania kursu z podziałem na zajęcia teoretyczne i praktyczne (zwykle zawiera zestawienie przedmiotów nauczania, liczbę godzin przewidzianą na realizację każdego przedmiotu, ewentualne wskazówki metodyczne),

-       informacji o warunkach, w których będą się odbywać zajęcia na kursie, przede wszystkim wyposażenie w sprzęt, urządzenia i środki dydaktyczne,

-       treści zawartych w podręcznikach i skryptach, które poleci słuchaczom do wykorzystania.

Plan pracy dydaktyczno - wychowawczej powinien zawierać :

·         rozkład materiału nauczania dla danego przedmiotu,

·         określenie sposobów przygotowania się do poszczególnych zajęć,

·         terminy i tematykę konsultacji,

·         terminy, miejsce i cele wycieczek dydaktycznych, jeśli takie są przewidywane w realizacji programu nauczania z danego przedmiotu,

·         liczbę, terminy i tematy ćwiczeń kontrolnych.

Istotnym elementem planowej pracy wykładowcy jest rozkład materiału, który zawiera:

-       tematy jednostek metodycznych - liczbę godzin przeznaczonych na ich realizację,

-       szczegółowe  cele  szkolenia 

-       zamierzone metody nauczania/ formy prowadzenia zajęć,

-        środki dydaktyczne niezbędne do realizacji celów szkolenia

-       wykaz literatury dla słuchacza i wykładowcy,

-       zamierzone metody kontroli

Na podstawie rozkładu materiału wykładowca opracowuje:

-       szczegółowe konspekty zajęć

-       materiały szkoleniowe dla słuchaczy

-     odpowiedni układ i treść zajęć 

Podstawową formą organizacji procesu dydaktycznego jest lekcja. Ze względu na higienę pracy umysłowej słuchaczy przyjmuje się 45 lub rzadziej 60- minutowy czas trwania lekcji.

Organizator kształcenia powinien zapewnić:

1)    program nauczania;

2)    kadrę dydaktyczną posiadająca., kwalifikacje zawodowe odpowiednie do realizowanych programów szkolenia;

3)    odpowiednie pomieszczenia wyposażone w sprzęt i pomoce dydaktyczne umożliwiające prawidłową realizację kształcenia, zapewniające bezpieczne i higieniczne warunki pracy i nauki;

4)    prowadzenie dokumentacji i nadzoru wewnętrznego zapewniającego prawidłowość realizacji procesu dydaktyczno - wychowawczego oraz służącego podnoszeniu jakości prowadzonego kształcenia;

5)    warunki organizacyjne i techniczne umożliwiające udział w kształceniu osób niepełnosprawnych

Natomiast program nauczania każdej formy kształcenia powinien zawierać:

1)    nazwę formy kształcenia;

2)    czas trwania i sposób jej organizacji;

3)    wymagania wstępne dla uczestników;

4)    cele kształcenia;

5)    plan nauczania określający nazwę zajęć edukacyjnych oraz ich wymiar;

6)    treści kształcenia w zakresie poszczególnych zajęć edukacyjnych;

7)    wykaz literatury oraz niezbędnych środków i materiałów dydaktycznych;

Organizator kształcenia prowadzi dokumentację przebiegu kształcenia dla każdej prowadzonej formy kształcenia. Dokumentację, tę stanowią:

1)       program nauczania,

2)    dziennik zajęć edukacyjnych, zawierający

·         listę obecności,

·         wymiar godzin zajęć edukacyjnych,

·         tematy zajęć edukacyjnych;

3)    protokół z egzaminu, jeżeli taki został przeprowadzony;

4)    rejestr wydanych zaświadczeń

Po zidentyfikowaniu potrzeb szkoleniowych i określeniu na tej podstawie celów ogólnych   i   pośrednich,   opracowuje   się   program   kursu,   ustala  jednostki programowe i ich podstawowe treści w postaci haseł programowych, oraz dokonuje podział godzin na poszczególne bloki - jednostki programowe.

Planowanie i projektowanie szkolenia polega przede wszystkim na :

•opracowaniu założeń programowo - organizacyjnych: celu kursu i zakresu tematycznego, zasad doboru uczestników, czasu trwania i sposóbu organizacji,

•sposób sprawdzania efektów nauczania.

•opracowaniu planu szkolenia: ustaleniu przedmiotów nauczania, ustaleniu liczby godzin przewidzianych na realizację poszczególnych przedmiotów.

• opracowaniu programów nauczania poszczególnych przedmiotów wraz z rozkładem materiału zawierających: cele szkolenia, treści, wskazówki metodyczne, wykaz literatury,  wykaz niezbędnych środków dydaktycznych.

Najważniejsze działania organizacyjne organizatora szkoleń przed kursem szkoleniowym:

 Przygotowania wstępne

1.    Określenie  celów szkolenia

2.   Podstawowe ustalenia organizacyjne:

ü  określenie terminu szkolenia

ü  określenie formy i kryteriów naboru kandydatów na kurs

ü  wybór miejsca przeprowadzenia szkolenia.

ü  Dobór współorganizatorów - ustalenie zasad współpracy

ü  określenie kryteriów doboru wykładowców

ü  określenie  sposobu  sprawdzania  efektów 

Planowanie i projektowanie pracy programowej

ü  Opracowanie założeń programowo - organizacyjnych i planu szkolenia.

ü  Opracowanie (lub zlecenie opracowania) programów poszczególnych przedmiotów.

ü  Ustalenie sposobu przygotowania  materiałów szkoleniowych.

Przygotowania i rozstrzygnięcia organizacyjne

·         Dobór wykładowców i spisanie umów z wykładowcami    

·         Rezerwacja sali konferencyjnej, sporządzenie listy niezbędnego wyposażenia .

·         Rezerwacja noclegów i wyżywienia   

·         Kalkulacja kosztów.

·         Przygotowanie szczegółowego rozkładu zajęć na kursie

·         inne ustalenia dotyczące organizacji kursu.

·         Opracowanie, powielenie materiałów szkoleniowych.

·         Zakup innych niezbędnych materiałów .

·         Przygotowanie materiałów i innego sprzętu niezbędnego do organizacji kursu

·         Przygotowanie dziennika kursu, sprawdzianów efektów szkolenia, arkuszy oceny, zaświadczeń ukończenia kursu, listy uczestników

·         Zaplanowanie sposobu rozpoczęcia i zakończenia kursu

Najważniejsze działania organizacyjne organizatora szkole w trakcie trwania kursu szkoleniowego:

·         Przyjęcie uczestników, zakwaterowanie, wręczenie szczegółowego rozkładu zajęć i innych informacji organizacyjnych.

·         Zapewnienie możliwości powielania materiałów

·         Nadzór nad funkcjonowaniem kursu i warunkami pobytu uczestników.

·         Organizacja przerw.

·         Rozdawanie niezbędnych materiałów w czasie trwania kursu.

·         Prowadzenie dokumentacji szkolenia

·         Nadzór/przeprowadzenie sprawdzenia efektów końcowych kursu oraz oceny końcowej kursu szkoleniowego.

·         Zorganizowanie zakończenia kursu i wyjazdu uczestników

·         Skompletowanie przywiezionego sprzętu i transport do jednostki macierzystej.

Najważniejsze działania organizacyjne organizatora szkoleń po kursie szkoleniowym:

-   uzupełnienie i skompletowanie podstawowej dokumentacji,

- rozliczenia finansowe.

- ocena kursu i opracowanie ewentualnych wniosków.

Właściwe określenie potrzeb szkoleniowych oraz adekwatne do potrzeb określenie celów szkoleniowych stanowi w dużej mierze o skuteczności szkolenia.

Analiza potrzeb szkoleniowych ma na celu zidentyfikowanie oczekiwań odbiorców.

Określając potrzeby szkoleniowe w danym zakładzie pracy należy przeanalizować:

-       oczekiwania pracodawców (z punktu widzenia organizacji i funkcjonowania całego przedsiębiorstwa i poszczególnych wydziałów produkcyjnych), a także

-       potrzeby pojedynczych odbiorców (pracowników, grup uczestniczących w szkoleniu) związane z wykonywaną pracą na danym stanowisku pracy oraz z odpowiedzialnością związaną z usytuowaniem danego pracownika w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa.

Jeżeli potrzeby i cele zostały prawidłowo określone to uzyskamy  wzrost zaangażowania uczestników.

Należy brać pod uwagę również oczekiwania pracodawców:

-          posiadanie odpowiednio wyszkolonej

-          stworzenie podstawy do odpowiedniej mobilności pracowników

-         dostosowanie się do określonych przepisów

-         zapewnienie pracownikom  niezbędnego zasobu wiedzy i umiejętności w zakresie bezpieczeństwa  i higieny pracy.

Natomiast  oczekiwania pracowników to zazwyczaj:

-         uzupełnienie wiedzy i posiadanych umiejętności

-          nabycie umiejętność wykonywania pracy w sposób bezpieczny dla siebie i innych, o   umiejętność postępowania w sytuacjach nietypowych i awaryjnych, o   umiejętność     identyfikacji     zagrożeń     wypadkowych     i     chorób zawodowych oraz sposobów zapobiegania

-         uzyskanie  formalnego  poświadczenia zdobytych  na  kursie  umiejętności

Potrzeby szkoleniowe pracowników mogą wynikać również z:

-          potrzeby adaptacji do nowego stanowiska

-          konieczności uzupełnienia wiadomości i umiejętności zawodowych, w tym umiejętności z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy,

-          konieczności stałego szkolenia i doskonalenia zawodowego, w tym w zakresie bhp związanego z postępem naukowo - technicznym, zmianą technologii, zmianą obowiązujących przepisowi uregulowań prawnych.