Prawo cywilne - cz.4

Przedstawicielstwo – jedna osoba (przedstawiciel) dokonuje w granicach posiadanego umocowania (pozwolenia) czynności prawnej w imieniu innej osoby (reprezentowanego) wywołuje tym działaniem skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.

Pełnomocnictwo – jest to jednostronna czynność prawna udzielona w drodze oświadczenia woli uprawniająca pełnomocnika do działania w imieniu mocodawcy. Wyróżniamy pełnomocnictwa:

1)      ogólne – dotyczy spaw zwykłych , może być udzielone na określony czas

2)      szczególne – (np. zawarcie związku małżeńskiego w czyimś imieniu)

3)      domniemane – (domniemamy kompetencji osoby pracującej w danym miejscu)

Prokura – to rodzaj pełnomocnictwa udziela go przedsiębiorca zarejestrowany , upoważniając do działania w swoim imieniu. Prokura obejmuje wszelkie czynności sądowe i pozasądowe dotyczące prowadzenia przedsiębiorstwa.

Przedawnienie – czyli dochodzenie roszczenia wynikającego ze stosunku majątkowego kończy się :

1)      po upływie 10 lat

2)      po upływie 3 lat dla roszczeń okresowych lub związanych z działalnością okresową.

Prawo rzeczowe – II dział prawa cywilnego . obejmuje normy prawne regulujące instytucje, własności oraz inne formy korzystania z rzeczy.

Prawo rzeczowe może być przedstawione w znaczeniu:

1)      przedmiotowym, to normy prawne stanowiące cześć prawa cywilnego

2)      podmiotowym, określa konkretne osoby fizyczne lub prawne którym przysługują owe prawa rzeczowe

Prawo podmiotowe bezwzględne – jest to prawo któremu odpowiada obowiązek ciążący na osobie nieoznaczonej jak i na całym, otoczeniu uprawnionego.

Do praw rzeczowych nie należą prawa autorskie i dotyczące wynalazków .

Kodeks cywilny wymienia następujące prawa nierzeczowe :

1)      własność

2)      użytkowanie wieczyste

Oraz ograniczone prawo rzeczowe tj.:

1)      użytkowanie

2)      służebność

3)      zastaw

4)      hipoteka

Własność – w zakres prawa własności w starożytnym Rzymie wchodziło:

-          posiadanie rzeczy używanie tej rzeczy

-          pobieranie pożytków

-          przetwarzanie

-          rozporządzanie rzeczą

-          zniszczenie rzeczy

„Kodeks Napoleona” odnosi się do prawa własności , mówi że jest to prawo używania danej rzeczy i rozporządzania nią w sposób jak najbardziej nie ograniczony pod warunkiem że nie czyni się użytku zabronionego przez prawo.

Polski Kodeks Cywilny mówi że właściciel może korzystać z rzeczy z wyłączeniem innych osób i rozporządzać nią w granicach określonych :

1)      przepisami prawa

2)      zasadami współżycia społecznego

3)      spełczno – gospodarczym przeznaczeniem prawa

Prawo własności ma trzy cechy:

1)      własność to prawo mające za przedmiot – rzeczy

2)      własność jest prawem wyłącznym tzn. be4zwzględnym wobec otoczenia uprawnionego

3)      treścią własności jest możliwość korzystania z rzeczy i rozporządzania nią w granicach określonych przez prawo i zasady współżycia społecznego.

W sensie pozytywny przepisy wskazują nam co możemy czynić z rzeczą.

W sensie negatywnym przepisy zawierają ograniczenia które wskazują na to czego nie wolno robić z rzeczą

Relacje pomiędzy właścicielem a rzeczą:

1)      korzystanie z rzeczy

2)      rozporządzanie rzeczą (dysponowanie)

Ograniczenia które spadają na właściciela wobec rzeczy , właściciel:

-          ma powstrzymywać od działań utrudniających prawidłowe korzystanie z rzeczy

-          pożytki

-          nabycie i utrata własności

• nabycie pierwotne – opiera się na tym że nie ma ciągłości pomiędzy prawami byłego właściciela a właściciela obecnego . Pierwotne nabycie własności:

-          nabycie własności od osoby nieupoważnionej tzn. od pośrednika który działa w imieniu sprzedającego

-          zasiedzenie – jest to nabycie prawa własności po upływie czasu określonego prawem w ustawie. Z zasiedzeniem wiążą się dwie kwestie:

1)      w jakim prawie jest to zasiedzenie wykonywane

: prawo dobrej wiary , użytkownik nie wie komu przysługuje własność

: prawo złej wiary sytuacja kiedy użytkownik wie od kogo ta własność należy

                     Zasiedzenie można rozpatrywać w dwóch aspektach w odniesieniu do:

1)      nieruchomości (20 lat w dobrej wierze)

2)      rzeczy ruchome (3 lata)

-          znalezienie : jeżeli przechowujący wezwie do odbioru to wówczas przechowuje tą rzecz do 1 roku, jeżeli nie wezwie rzecz przechowuje 2 lata . jeżeli nikt się nie stawi rzecz staje się rzeczą państwową.

-          Przeistoczenie rzeczy – kto wytworzy nową rzecz ruchoma z cudzych materiałów staje się jej właścicielem , jeżeli wartość nakładu pracy jest większa od wartości materiału.

• nabycie pochodne – istnieje ciągłość pomiędzy prawem poprzedniego właściciela i obecnego. Np. kupno samochodu z salonu

 Pochodne sposoby nabywania własności :

1)      rzecz oznaczona co do tożsamości (rzecz zindywidualizowana : rzeźba, obraz konkretnego autora, rzecz o numerze seryjnym) rz.o.c.d.t przenoszone są na podstawie umowy sprzedaży, zamiany bądź darowizny

2)      nieruchomości – własność przenosi się na podstawie aktu notarialnego

3)      ruchomość – jeżeli wartość rzeczy nie przekracza 2000 zł to sprawa może być załatwiona bez sporządzania umowy np. darowizny

Współwłasność – występuje jeżeli własność tej samej rzeczy przypada kilku osobom. Wyróżniamy następujące rodzaje współwłasności:

1)      łączna – wynika ze współwłasności pomiędzy małżonkami. Własność łączna wynika z istnienia związku małżeńskiego . jest to współwłasność nie oznaczona (nie oznaczony ile % do kogo należy danej rzeczy). Współwłasność ustaje z pkt widzenia prawa gdy kończy się małżeństwo. Następuje dokonanie podziału majątku na podstawie porozumienia stron bądź w inny sposób

2)      ułamkowa (w częściach ułamkowych) oznacza to że mamy rzecz wspólną w której każdy ma oznaczoną część ułamka. Możemy tą własność spieniężyć czyli sprzedać. Wartość tej współwłasności jest oznaczona w chwili sprzedaży. Właściciel może rozporządzać swoim prawem własności nie pytając współwłaścicieli o zgodę. Może nastąpić zniesienie współwłasności w przypadku porozumienia współwłaścicieli (1 osoba spłaca pozostałe, kiedy mamy doczynienia z podziałem rzeczy lub na drodze orzeczenia sądowego podział rzeczy ) 

Posiadanie – to określony stan faktyczny przy którym posiadacz mający rzecz w swoim władaniu korzysta z niej w taki sposób w jaki mógłby korzystać gdyby był właścicielem tej rzeczy. Wyróżniamy 2 rodzaje posiadania :

1)      samoistne – właścicielem rzeczy jest ten kto rzeczą faktycznie włada (najemca, zastawnik«Lombard«)

2)      zależne – posiadaczem jest ten kto rzeczą włada i z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą.

Dzierżenie – dzierżycielem (czyli wykonującym to prawo) jest ten kto rzeczą włada faktycznie za inną osobę. Polega na faktycznym wykonywaniu prawa własności (pracownik handlowy)

Ochrona własności – roszczenie o ochronie własności może mieć charakter windykacyjny lub negatoryjny

1)      Roszczenie windykacyjne – polega ba tym że właściciel może żądać od osoby która faktycznie włada jego rzeczą aby rzecz tę mu wydała.

2)      Roszczenie negatoryjne – przysługuje właścicielowi przeciwko osobie która narusza własność w inny sposób niż pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad daną rzeczą

Ochrona posiadania – może być dwojaka:

1)      ochrona konieczna – odparcie samowolnego naruszenia posiadania pod warunkiem że posiadanie jest naruszone. Gdy naruszenie już nastąpiło prawo upoważnienia posiadacza do przywrócenia stanu poprzedniego.

2)      Powództwo posesoryjne – występuje z nim posiadacz przeciwko temu kto samowolnie naruszył posiadanie

Ochrona dzierżenia – dzierżycielowi nie przysługuje roszczenie z tytułu samowolnego naruszania przez inną osobę .

Użytkowanie wieczyste – prawo rzeczowe polegające na długotrwałym użytkowaniu gruntów stanowiących własność skarbu państwa lub własność samorządu terytorialnego . może trwa najczęściej przez 99 lat (w prawie polskim znane jest użytkowanie przez 40 lat). Budynki jak i urządzenia które użytkownik nabył lub wzniósł stanowią jego własność. własność tego budynku związana jest z prawem wieczystego użytkowania. Oznacza to ze po zakończeniu dzierżawy właściciel powinien się z nami rozliczyć. Umowa o użytkowaniu wieczysty, ma formę aktu notarialnego.

Ograniczenie prawo rzeczowe – to prawa ustanowione na rzeczy cudzej. Zaliczamy do nich: użytkowanie, służebność. Zastaw. Własnościowe spółdzielcze prawo do lokali mieszkaniowego , prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielnie mieszkaniowej oraz hipotekę. Ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego następuje w drodze umowy miedzy właścicielem a nabywcą zaś wygaśnięcie ma miejsce w wyniku upływu czasu lub zrzeszenia się prawa przez uprawnionego.