Ubóstwo absolutne i względne. Mierniki ubóstwa.

Ubóstwo (bieda) – to pojęcie ekonomiczne i socjologiczne opisujące brak dostatecznych środków materialnych do zaspokojenia potrzeb jednostki, w szczególności w zakresie: jedzenia, schronienia, ubrania, transportu i podstawowych potrzeb kulturalnych i społecznych.

Ubóstwo absolutne – rozpatruje się w ujęci szerszym i węższym. W ujęciu węższym ubóstwo absolutne oznacza stan niezaspokojenia minimalnych potrzeb biologicznych, zaś w szerszym jest to stan niezaspokojenia potrzeb uznawanych w danym społeczeństwie i w danym czasie za minimalne.

Ubóstwo absolutne to pojęcie stosowane również w statystykach międzynarodowych na oznaczenie krańcowej biedy. Skrajnie ubogi jest ten kto może wydać na swoje utrzymanie mniej niż jednego dolara dziennie.

Ubóstwo względne – to nadmierna rozpiętość w poziomie życia. Ma zmienną wartość i odnosi się do przeciętnego poziomu życia w danym kraju, mierzonego na ogół wysokością przeciętnych dochodów (wydatków). Zwolennicy pojęcia względnego upatrują przyczyny ubóstwa przede wszystkim w funkcjonowaniu systemu społeczno – ekonomicznego. Na pierwszym miejscu wśród jego przyczyn wymieniają bezrobocie jako zjawisko niezależne od ubogich, na drugim miejscu są niskie płace, występujące w pewnych zawodach. Brak odpowiedniego dochodu wynikającego z okoliczności niezależnych od świadomości i woli ubogich jest pierwotną przyczyną ubóstwa.

Mierniki ubóstwa:

1.      Zasięg ubóstwa obrazuje miernik nazywany stopą ubóstwa, wskazuje jaki stopień ludności, rodzin bądź gospodarstw domowych żyje poniżej linii ubóstwa.

2.      Głębokość ubóstwa – obrazuje jak dużo musiałaby przeciętnie otrzymywać każda osoba żyjąca w strefie ubóstwa aby tę strefę opuścić, to znaczy aby znaleźć się dokładnie na granicy ubóstwa. Wskaźnik ten podawany jest w procentach a jego mniejsza wartość oznacza mniejszą głębokość ubóstwa.

3.      Minimum socjalne – umownie ustalony poziom zaspokojenia potrzeb jednostki, uznawanych za społecznie niezbędne.

4.      Relatywna granica ubóstwa – dochód niższy niż 50% średnich dochodów gospodarstw domowych odpowiedniego typu.

Mierniki ubóstwa w USA

a.       Miernik absolutny – oparty na kryterium niskich dochodów – urzędowa granica ubóstwa.

b.      Miernik relatywny – niski budżet rodziny czteroosobowej.