KPA: Istoten pojęcia i definicje - cz.6

Ugoda administracyjna

Muszą być spełnione łącznie dwie przesłanki:

1.  sprawa już zawisła przed organem administracji,

2.  sprawa musi być rozpatrzona w formie decyzji administracyjnej.

Udział organu sprowadza się do strony technicznej, może udzielić informacji co do obowiązujących przepisów prawnych; nie może kształtować treści ugody przez zmianę treści oświadczeń.

Ingerencja organu administracyjnego co do rozstrzygnięcia następuje po zawarciu ugody, przy jej zatwierdzeniu/ odmowie zatwierdzenia. Ugoda nie zatwierdzona nie wywołuje żadnych skutków prawnych.

Kryteria odmowy zatwierdzenia ugody

1. ugoda zawarta z naruszeniem przepisów prawa materialnego/ procesowego (treść ugody sprzeczna z prawem materialnym),

2. nieuwzględnienie stanowiska innego organu (art.106),

3. interes społeczny/ słuszny interes strony.

Stronie doręcza się odpis ugody – oryginał zostaje w aktach sprawy.

Uprawnienia/ obowiązki wynikające z ugody stają się wykonalne z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne.

Organ administracji, przed którym ugoda została zawarta, ma obowiązek potwierdzić jej wykonalność.

Warunkiem podjęcia wykonania ugody jest potwierdzenie jej wykonalności. Wykonalność ugody oznacza zarówno jej dobrowolne, jak i przymusowe wykonanie. Potwierdzona ugoda jest podstawą prowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Skutki materialnoprawne ugody: nadanie/ odebranie/ zmiana zakresu uprawnień strony; nałożenie/ zmiana zakresu obowiązków ciążących na stronie.

Skutki procesowe: przerwanie stosunku procesowego między organem orzekającym a stroną.

Postanowienia – procesowa forma indywidualnego aktu administracyjnego.

Rodzaje postanowień:

1.  ściśle procesowe – postanowienie w sprawie zwrotu kosztów postępowania;

2.  mające wpływa na dalszy bieg postępowania, inaczej – kończące postępowanie w sprawie, np. postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do złożenia odwołania;

3.  postanowienie odnoszące się do istoty sprawy lub wywołujące skutek materialnoprawny,

4.  postanowienie wydane poza postępowaniem, np. postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia.

Postanowienia procesowe różnią się od decyzji przedmiotem rozstrzygnięcia; nie dotyczą istoty sprawy, a przesądzają o poszczególnych czynnościach procesowych, np. postanowienie o zakończeniu postępowania (tamuje czynności procesowe).

Forma i elementy składowe postanowienia nie różnią się zasadniczo od decyzji, poza następującymi wyjątkami:

1. adresatem postanowienia obok strony są także inne osoby: biegli, świadkowie, uczestnicy rozprawy administracyjnej,

2. uzasadnienia wymagają tylko te postanowienia, które można:

-  zaskarżyć w drodze zażalenia lub skargi do NSA,

-  postanowienia wydane na skutek zażalenia na postanowienie.

Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące decyzji: 107§2-5, 109-113, 141-144 (zażalenie), 145-152 (wznowienie postępowania); 156-159 (stwierdzenie nieważności).

Postępowanie przed organem II instancji

Środki prawne – środki zaskarżenia to ustanowione przez kodeks możliwości kształtowania przez strony lub inne podmioty uprawnione rozstrzygnięć organów administracji w celu spowodowania ich weryfikacji (zmiany, uchylenia, stwierdzenia nieważności).

Do środków prawnych w oparciu o kpa należy zaliczyć:

1. odwołanie

2. zażalenie

3. wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

4. żądanie wznowienia postępowania

5. żądanie uchylenia/ zmiany decyzji ostatecznej

6. sprzeciw prokuratora

7. żądanie stwierdzenia nieważności

8. powództwo do sądu powszechnego

9. skarga do NSA

Środki zwyczajne (kodeksowe 1 i 2) służą kwestionowaniu decyzji/ postanowień nieostatecznych.

Środki nadzwyczajne – przysługują od rozstrzygnięć ostatecznych. Kontrowersje wzbudza 3 – służy od decyzji ostatecznych, a więc jest środkiem nadzwyczajnym; w orzecznictwie i doktrynie jest jednak środkiem zwyczajnym.

Ad 1. Odwołanie – w istocie – żądanie ponownego rozpatrzenia sprawy przez organ II instancji.

Art.134 – ostateczne postanowienie (o niedopuszczalności odwołania/ uchybienie terminu) z możliwością zaskarżenia do NSA.

Przyczyny niedopuszczalności odwołania:

-    sprawa nie była załatwiona w drodze decyzji administracyjnej, np. wniesiono odwołanie od udzielonej przez organ informacji;

-    strona w wyznaczonym terminie nie usunęła braków w odwołaniu, np. odwołanie zostało wniesione przez pełnomocnika bez załączenia pełnomocnictwa i nie zostało ono dołączone mimo wezwania;

-    wniesienie odwołania przez stronę, która nie posiada zdolności procesowej;

-    wniesienie odwołania przez podmiot nie będący stroną postępowania;

-    wniesienie odwołania od decyzji organu odwoławczego.

Przedmiot postępowania odwoławczego:

-    rozpatrzenie konkretnej sprawy

-    weryfikacja oceny organu I instancji

przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego, zmierzającego do wyjaśnienia wszelkich istotnych okoliczności sprawy i zbadania zasadności żądań podniesionych w odwołaniu.

Art. 127§1 – zasada dwuinstancyjności.

Organ administracyjny nie działa z urzędu. Dopiero wniesienie odwołania powoduje, że organ wyższego stopnia może skorzystać z uprawnień, jakie kpa przewiduje dla postępowania odwoławczego.

Art. 127§3 – niedewolutywność

Art. 128 – odformalizowanie odwołania

Art. 129 – decyzja staje się ostateczna po upływie 14 dni (wyj.: wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania; wniosek o wznowienie postępowania).

Obowiązkiem organu odwoławczego jest uwzględnienie  zmiany stanu faktycznego i prawnego, które miały miejsce w okresie pomiędzy wydaniem decyzji organu I instancji a rozstrzygnięciem sprawy w II instancji.

Art. 138. uprawnienia decyzyjne organu odwoławczego:

1) utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji jeżeli jest zgodna z prawem i skuteczna;

2) uchylenie w części – w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy;

uchylenie w całości – orzeka co do istoty sprawy; gdy decyzja jest sprzeczna z prawem uchylenie jest nieodwołalne.

3) uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania w I instancji; organ odwoławczy uczyni to, gdy decyzja jest dotknięta wadą nieważności;

4) umorzenie postępowania odwoławczego gdy podmiot cofa odwołanie, a organ nie widzi przeszkód do uwzględnienia cofnięcia;

5) decyzja kasacyjna

6) decyzja jednostek samorządu terytorialnego.

Decyzja organu odwoławczego nie może ograniczać się jedynie do uchylenia zaskarżonej decyzji. Nie można w postępowaniu odwoławczym stwierdzić nieważności decyzji ostatecznej, można to jedynie stwierdzić w postępowaniu nadzorczym wszczętym z urzędu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, chyba że odwołanie zostało złożone pierwsze.

Zakaz orzekania na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes społeczny.

Rażące naruszenie prawa: oczywistość naruszenia, charakter przepisu naruszonego, skutki, jakie decyzja wywołała.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy przez organ I instancji zakaz ten nie obowiązuje(!)