Kompetencje Parlamentu Europejskiego

Kompetencje Parlamentu Europejskiego:

·        Uprawnienia legislacyjne:
Uczestnictwo wspólnie z Radą UE w procesie uchwalania nowych aktów normatywnych PE i Rady UE.

·        Uprawnienia Budżetowe:
Polegają one na uczestnictwie w procedurze uchwalania i kontroli budżetu Unii zwłaszcza o tzw. Wydatki nieobligatoryjne.

·        Uprawnienia Kontrolne:
Dotyczą działalności KE oraz Rady UE realizowane są za pomocą systemu interpretacji i zapytań, kontroli wykonania budżetu Unii i prawa do wyrażania wotum zaufania wobec KE.

·         Uprawnienia kreacyjne:
Polegają na wyrażaniu zgody na powołanie przewodniczącego i członków KE oraz powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich Unii.

Najważniejsze uprawnienia Parlamentu obejmują:

• współudział w tworzeniu prawa poprzez procedury konsultacji, współpracy, współdecydowania i akceptacji (zgody; uprawnienie to dotyczy tylko niektórych dziedzin polityki wspólnotowej, co do wielu pozostałych dziedzin wyłączne kompetencje prawodawcze ma Rada Unii Europejskiej)
• procedura konsultacji
• procedura współpracy
• procedura współdecydowania
• procedura akceptacji (zgody)
• uprawnienia budżetowe – Parlament zatwierdza corocznie budżet i udziela Komisji absolutorium z jego wykonania
• uprawnienia kontrolne
• zatwierdzanie Komisji i jej przewodniczącego
• prawo uchwalenia wotum nieufności wobec Komisji (większością 2/3 głosów)
• prawo zadawania pytań Komisarzom
• zwyczajowa możliwość zadawania pytań Radzie
• Komisja jest zobowiązana do składania PE sprawozdania z działalności wspólnot oraz systematycznego udzielania informacji na temat wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa a także współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych
• Komisja ma obowiązek udzielania informacji w ramach parlamentarnej kontroli wykonania budżetu
• PE ma prawo do ustanawiania komisji śledczych na wniosek ¼ swoich członków
• do badania domniemanych wykroczeń lub
• niewłaściwego zarządzenia w stosunku do prawa Wspólnoty

Parlament Europejski nie posiada inicjatywy ustawodawczej (poza jednym przypadkiem: w zakresie opracowania projektu jednolitej ordynacji wyborczej i projektu uchwały w sprawie przeprowadzenia wyborów bezpośrednich i to go głównie różni od parlamentów narodowych.

INNE KOMPETENCJE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

LEGISLACYJNE
Istnieje 5 zasadniczych procedur legislacyjnych:
1. konsultacji
2. współpracy
3. współdecydowania
4. zgody
5. informacji

KONTROLNE
Parlament Europejski pełni funkcje kontrolne poprzez:
- interpelacje - ustne i pisemne zapytania, kierowane podczas posiedzeń plenarnych do przedstawicieli Komisji Europejskiej lub Rady Unii Europejskiej
- prawo dymisjonowania Komisji Europejskiej
- prawo inwestytury Komisji Europejskiej
- uprawnienie do konsultowania kandydatury przewodniczącego Komisji Europejskiej
- co roku, po otwarciu sesji na forum PE toczy się debata nad sprawozdaniem Komisji Europejskiej dotyczącym działalności UE w ostatnim roku
- PE udziela władzom wykonawczym Wspólnot Europejskich absolutorium z wykonania budżetu
- monitoruje wykonanie budżetu w bieżącym roku budżetowym
- występuje do Trybunału Sprawiedliwości ze skargami za nie przestrzeganie praw w toku działalności prowadzonej przez Komisję Europejską i Radę Unii Europejskiej
- prawo powoływania tymczasowych komisji dochodzeniowych
rozpatrywanie petycji wnoszonych przez obywateli UE
Wszyscy obywatele Unii, jak również wszystkie osoby fizyczne lub prawne mające miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę w Państwie Członkowskim, mają praw kierowania petycji do Parlamentu Europejskiego w sprawach objętych zakresem działalności Unii Europejskiej, które dotyczą ich bezpośrednio. Tematem petycji mogą być sprawy dotyczące interesu publicznego, skargi indywidualne lub apel do PE o zajęcie stanowiska w sprawie związanej z interesem publicznym.

BUDŻETOWE
22 lipca 1975 r. zostałypodpisane Traktaty budżetowe. Od tej pory władza budżetowa dzielona jest pomiędzy Radę Unii Europejskiej a Parlament Europejski (wspólna debata nad budżetem wspólnotowym).
Przebieg procedury budżetowej:
- Komisja Europejska opracowuje ocenę potrzeb budżetowych UE (12 miesięcy przed początkiem roku finansowego)
- wstępny projekt przekazywany jest Radzie Unii Europejskiej
- Rada Unii Eropejskiej sporządza projekt budżetu mając na uwadze wskazówki Komisji Europejskiej
- przyjęty przez Radę Unii Europejskiej kwalifikowaną większością głosów projekt jest przekazany do Parlamentu Europejskiego (do 5 października)
- projektem zajmuje się komisja budżetowa PE i inne komisje śledcze (przygotowanie sprawozdania, przedstawianego następnie na sesji plenarnej PE)
- po uprzednim wysłuchaniu członków komisji, PE może:
- wprowadzić zmiany do wydatków obligatoryjnych (bezwzględną większością głosów)
- lub uchwalić poprawki do wydatków nieobligatoryjnych (zwykłą większością głosów)
- może też przyjąć projekt bez zmian, swą uchwałę PE przekazuje do Rady Unii Europejskiej (do drugiego czytania)
- drugie czytanie w Radzie Unii Europejskiej (zazwyczaj listopad)
- Rada informuje PE, że nie zmieniła jego poprawek lub nie odrzuciła propozycji zmian
- Rada Unii Europejskiej moze jednak zmienić poprawki do nieobligatoryjnej części budżetu (kwalifikowana większość głosów)
- odrzucić zmiany do obligatoryjnej części wydatków budżetowych (kwalifikowana większość głosów), jeśli całkowita suma wydatków nie wzrasta
- lub przyjąć zmiany do obligatoryjnej części budżetu (kwalifikowana większość głosów), jeśli suma wydatków wzrasta.
- jeśli RUE podejmie decyzję z punktu 1 budżet zostaje ostatecznie uchwalony
- jeśli RUE podejmie decyzję z punktów 2-4 projekt wraca do PE (drugie czytania), zazwyczaj grudzień
- konsultacje z właściwymi komisjami
- głosowanie na posiedzeniu plenarnym PE
- może paść propozycja odrzucenia budżetu w całości (29 deputowanych lub właściwa komisja)
- wtedy następuje przekazanie budżetu w całości do Rady Unii Europejskiej

ZATWIERDZAJĄCE
Zgodnie z postanowieniami Traktatu z Nicei to Parlament Europejski aprobuje lub odrzuca kandydata Rady na szefa Komisji Europejskiej.
Kiedy zostanie ukonstytuowane kolegium komisarzy, każdy z nich musi uzyskać aprobatę Parlamentu Europejskiego. Komisarze są przesłuchiwani przez komisje Parlamentu Europejskiego najbliższe dziedzinie, która zostanie powierzona kandydatowi lub kandydatce na komisarza. Przesłuchania trwają trzy godziny i są otwarte dla publiczności. Parlament Europejski głosuje nad zatwierdzeniem składu Komisji Europejskiej. Następnie to Rada Unii Europejskiej, głosując większością kwalifikowaną musi zatwierdzić skład nowej Komisji Europejskiej, która rozpoczyna urzędowanie.