Prawo - dr Pytlik - cz. 5

Normy prawne to reguły postępowania stworzone na podstawie przepisów prawa, które zawierają warunki właściwego zachowania się, regułę tego zachowania oraz konsekwencje nie zastosowania się do wymogów reguły. Składa się z: hipotezy, dyspozycji, sankcji.

            Hipoteza określa warunki , które muszą zaistnieć, aby można było przypisać komuś możliwość danego obowiązku lub uprawnienia. Mogą znajdować się w niej elementy podmiotowe, które określają adresata przez jego cechy oraz elementy przedmiotowe, które wskazują na pewne zjawiska zewnętrzne.

            Dyspozycja- wyznacza sposób zachowania adresata, gdy zostały spełnione warunki określone w hipotezie. Dyspozycja stanowi o zachowaniach, które mogą być obowiązkiem adresatów i mogą być uprawnieniem.

            Sankcja- element normy prawnej określający konsekwencje prawne zachowania niezgodnego z obowiązkiem sformułowanym w dyspozycji.

            Sankcja karna- grozi za dokonanie czynów zabronionych przez przepisy prawa karnego. W jej zakres może wchodzić pozbawienie wolności, ograniczenie wolności, utrata praw obywatelskich lub wartości majątkowych.

            Sankcja egzekucyjna- przymuszenie adresata do wykonania ciążącego na nim obowiązku lub polega na unicestwieniu tego, co zostało osiągnięte wbrew zakazowi.

            Sankcja nieważności- polega na tym, że jeżeli określone czynności prawne zostały podjęte z naruszeniem nakazów, zakazów lub upoważnień, wtedy odbiera się tym czynnościom skuteczność prawną poprzez ich unieważnienie.

Norma prawna to stworzona na podstawie przepisów prawnych generalna i abstrakcyjna reguła postępowania, składająca się z hipotezy, dyspozycji i sankcji.

Normy dwuelementowe składają się z :

1. hipotezy i dyspozycji – jeżeli zachodzą warunki określone w hipotezie to adresat normy powinien zachować się tak, jak stanowi dyspozycja
2. hipotezy i sankcji – jeżeli zachodzą warunki określone w hipotezie to organ państwa powinien wymienić podmiotowi wskazanemu w hipotezie przewidzianą sankcję

Norma sprzężona

 Hipoteza 1 i dyspozycja   

 Hipoteza 2 i sankcja     ,    jeżeli zachodzą warunki określone w hipotezie pierwszej to adresat tej reguły powinien zachować się tak, jak stanowi dyspozycja lub jeżeli naruszył hipotezę drugą to podlega sankcji (karze)

Norma gratyfikowana- stanowi przyrzeczenie nagrody na wypadek, gdy adresat normy osiągnie określony w nim stan rzeczy

Systemy prawa. Obowiązywanie prawa- obowiązek przestrzegania i stosowania prawa odnosi się do tych przepisów, które mają moc obowiązującą.

3 koncepcje obowiązywania norm prawnych:

-          w sensie normatywnym- obowiązują te normy, które zostały prawidłowo ustanowione i nie zostały uchylone

-          w sensie faktycznym- obowiązują te normy, za których naruszenie organy państwowe pociągają do odpowiedzialności

-          w sensie aksjologicznym- obowiązują te normy, które spełniają przyjęte kryteria etyczne

Za obowiązujące uważa się te normy, które:

1. zostały prawidłowo ustanowione zgodnie z przewidzianą procedurą

2.zostały prawidłowo ogłoszone

3.obowiązują normy, które są konsekwencją norm ustanowionych

4.nie obowiązują te normy, które zostały wyraźnie lub milcząco uchylone