Prawo - dr Pytlik - cz. 6

Uchylenie wyraźne- 1 akt prawny uchyla akt wcześniej wydany

Uchylenie milczące –wprowadza się nowe przepisy, a nie uchyla się przepisów poprzednich (kolizja obowiązywania norm prawnych).Określone zachowanie jest regulowane przez więcej niż 1 przepis prawny.

Trzy sposoby rozwiązywania kolizji norm prawnych:

1.      Kryterium hierarchiczności- akt normatywny wyższy rangą uchyla akt niższy rangą

2.      Kryterium chronologiczności- akt prawny wydany później uchyla akt prawny wydany wcześniej

3.      Kryterium ogólności –przepisy bardziej szczegółowe uchylają przepisy ogólne.

W sensie faktycznym norma prawna traci moc obowiązującą na skutek niestosowania jej przez dłuższy czas lub na skutek radykalnej zmiany okoliczności.

Czasowe, terytorialne i osobowe obowiązywanie prawa

Czasowe. Prawo wchodzi w życie w momencie jego ogłoszenia w oficjalnym dzienniku ustaw. Vacatio legis –czas od chwili ogłoszenia aktu prawnego do momentu rozpoczęcia obowiązywania (14 dni). Ustawa sama określa czas swojego obowiązywania. Taka ustawa jest uchwalana raz w roku (budżetowa).

„Lex retro non agit”- prawo nie działa wstecz

Retroakcja –działanie prawa wstecz

Prawo może działać wstecz, kiedy przynosi to powszechne korzyści. Istnieje zakaz działania prawa wstecz w przypadku prawa, które wiąże się z sankcjami (karne, administracyjne itd.)

Terytorialne obowiązywanie prawa- prawo obowiązuje na terytorium danego państwa. W skład terytorium państwa wchodzą: -ląd z wodami wewnętrznymi, -pas wód morskich, -przestrzeń powietrzna, -przestrzeń pod pow ziemi, -pokłady statków, samolotów i placówek dyplomatycznych.

Osobowe obowiązywanie prawa- prawo polskie obowiązuje każdego kto znajduje się na jego terytorium. Immunitet dyplomatyczny- wyjątek, dyplomaci nie podlegają prawu osobowemu.

Systemy prawne

Civil law – do tego typu zaliczamy systemy prawne wszystkich państwa Europy Kontynentalnej oraz państwa Ameryki Płd. Jego źródłem historycznym jest prawo rzymskie. Istnieje zasada prymatu ustawy (ustawa jest podstawowym aktem prawnym). Ustawa jest najczęściej wydawanym aktem prawnym regulującym problematykę życia codziennego. Istnieje rozdział pomiędzy tworzeniem i stosowaniem prawa. Czyli organy tworzące prawo nie mogą prawa stosować i na odwrót. Istnieje zakaz tworzenia prawa przez sądy

Common law – system ten obejmuje Wlk. Brytanię oraz państwa, które były brytyjskimi koloniami. Istnieje zasada prymatu ustawy. Brak rozdziału pomiędzy tworzeniem i stosowaniem prawa (sądy mogą tworzyć prawo). Prawo precedensowe. Podstawą jest prawo zwyczajowe (nie pisane, ale przekazywane ustnie)

Prawo tworzone przez sądy- precedensowe. Źródłem tego prawa jest prawo zwyczajowe.

System konkretny opiera się na 2 systematykach:

1.      pionowej –charakteryzuje się odpowiednim ułożeniem(wartościującym) aktów normatywnych: konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia i zarządzenia. Podział hierarchiczny

2.      poziomej – na gałęzie prawa. Gałąź prawa to historycznie ukształtowany kompleks norm prawnych regulujących określoną dziedzinę życia społecznego i wyodrębniony wg jednolitej metody regulacji

Kryterium podziału prawa na gałęzie:

1.Kryterium przedmiotowe-jego istotą jest treść regulowanych stosunków społecznych.

2.kryterium podmiotowe (nie aktualne)

3.Kryterium metody regulacji:

-          metoda cywilna

-          metoda administracyjna

-          metoda karna