Polityka budżetowa kraju, jej rodzaje i oddziaływanie

Polityka budżetowa (fiskalna) – zajmuje się sposobami wykorzystania dochodów i wydatków publicznych w celu realizacji zadań stojących przed państwem, w celu osiągnięcia wysokiego i stabilnego poziomu cen i wzrostu gospodarczego.

Rodzaje polityki budżetowej:

a.       Polityka aktywna – bieżąco doraźne zastosowanie decyzji państwa do zmiany warunków w gospodarce. Może ją wprowadzić rząd w obszarze wydatków elastycznych lub państwo poprzez zmiany w ustawie budżetowej.. Polityka ta jest bardzo silnie krytykowana przede wszystkim z powodu odstępów czasowych pomiędzy zaistniałym stanem w gospodarce a rzeczywistą zmianą w ustawie i jej wykonywaniu.

b.      Polityka pasywna – polega na ustaleniu takich stałych regulacji prawnych, które będą dostosowywały narzędzia polityki fiskalnej automatycznie do zmian warunków w gospodarce. Nalezą do nich automatyczne stabilizatory, powodują one tendencje do powstawania nadwyżki budżetowej w okresach ożywienia, a okresie recesji powstawania deficytu budżetowego. Nie są one w stanie oddziaływać na strukturę gospodarczą i dostarczać bodźców do zmiany sytuacji gospodarczej.

c.       Polityka stymulacyjna – zwiększa podaż pieniądza (obciążenie stopy dyskontowej, obniżenie poziomu rezerw obowiązkowych). Występuje gdy rząd przez swoje działanie chce pobudzić gospodarkę, przyspieszyć wzrost PKB. Stosuje ją fazie załamania gospodarczego i dna cyklu koniunkturalnego, obniżenie podatków, wzrost wydatków.

d.      Polityka restrykcyjna – zmniejszenie podaży pieniądza. Rząd prowadzi ja w fazie ożywienia i szczytu cyklu koniunkturalnego, hamuje wzrostową tendencję wywołaną poprzez mechanizm rynkowy. Skutki jej zależą od wysokości wszystkich dochodów w gospodarce.

      Rząd dąży do zwiększenia przychodów do  budżetu, oraz ograniczenia wydatków publicznych, co przyczynia się do zmniejszenia konsumpcji i inwestycji. Polityka ta nastawiona jest na hamowanie koniunktury.

Aktywna polityka oddziaływuje na popyt poprzez zmiany stawek i struktury podatków, zmiany wypłat przelewów, zmiany wypłat na roboty i inwestycje publiczne. Aktywna polityka ma miejsce wówczas gdy rząd stosuje wybrane środki w celu stabilizacji cen czy ograniczenia bezrobocia.