Analiza ekonomiczna - notatki na egzamin - cz.5

Metody analizy

Podziału metod dokonujemy uwzględniając różne kryteria:

1. zakres – stopień rozwinięcia metod analizy w przeprowadzanym badaniu,

·         analiza elementarna, obejmująca rozłożenie badanego przedmiotu na elementy bez ustalania wzajemnych związków

·         analiza funkcyjna, obejmująca rozłożenie badanego przedmiotu na odpowiednie składniki z uwzględnieniem związków między tymi składnikami

·         analiza logiczna, obejmująca rozłożenie badanego przedmiotu na składniki z uwzględnieniem ich stosunków logicznych.

2. tok analizy

·         analiza dedukcyjna, w której przechodzi się od zjawisk ogólnych do zjawisk szczegółowych, od skutków do przyczyn

·         analiza indukcyjna, zakładająca odwrotny tok badania, rozpatrywanie najpierw zjawisk szczegółowych, a następnie przechodzenie do zjawisk bardziej złożonych

3.     z punktu widzenia badanych zjawisk

·           metody analizy jakościowej oparte na opisie związków i zależności między wskaźnikami ekonomicznymi

·           metody analizy ilościowej, które pozwalają na kwantyfikację związków i zależności między badanymi zjawiskami

4.    przyjmując różny stopień pogłębienia badania wskaźników wyodrębniamy:

·         analizę porównawczą – polega na określeniu bezpośrednich związków kształtujących się między wskaźnikami ekonomicznymi. Pozwala to na ustalenie odchyleń oraz dokonanie na ich podstawie ogólnej oceny

·         analiza przyczynowa – polega na ustaleniu odpowiednio wyizolowanych czynników, które pociągnęły za sobą określone uprzednio odchylenia, oraz stopnia intensywności ich oddziaływania

Analiza porównawcza

Wyróżniamy trzy kierunki badania wskaźników (danych liczbowych):

·         porównania ze wskaźnikami postulowanymi (tzw. porównania z planem)

·         porównania ze wskaźnikami okresów ubiegłych lub przeszłych ( tzw. porównania w czasie)

·         porównanie ze wskaźnikami innych jednostek gospodarczych (tzw. porównania w przestrzeni)

Porównania ze wskaźnikami postulowanymi polegają najczęściej na odniesieniu osiągniętych wskaźników do danych planu.

Oprócz porównań z planem wystąpić mogą porównania danych rzeczywistych z danymi kalkulacji wstępnej kosztorysów, kosztu normatywnego lub szczegółowych limitów czy też norm.

Porównania te pozwalają ustawić odchylenia od założonych wielkości przewidywanych.

Porównania w czasie – oceniają dynamikę zjawisk gospodarczych, tempo zmian wskaźników ekonomicznych badanego okresu w porównaniu z okresami ubiegłymi lub okresem przyszłym (planem na okres następny).

Porównania w przestrzeni sprowadzają się do odniesienia wybranych wskaźników badanej jednostki gospodarczej do podobnych, porównywalnych wskaźników występujących w innej jednostce. Pozwala to na stwierdzenie, w jakim stopniu stan lub wyniki ekonomiczne badanej jednostki gospodarczej odchylają się od danych jednostki będącej podstawą porównania.

Dane liczbowe czerpane ze sprawozdań lub urządzeń ewidencyjnych do celów analizy są często nieporównywalne.

Pominięcie tego faktu w pracach analitycznych prowadzić może do błędnych ocen i wniosków.

Wyróżniamy następujące zmiany w porównywalności wskaźników ekonomicznych:

• metodologiczne
• finansowe (cenowe)
• organizacyjne
• rzeczowe

Zmiany o charakterze metodologicznym wynikają z odmiennej treści i budowy wskaźników ekonomicznych. Mają swoje źródło w dążeniu do konstruowania wskaźników najbardziej prawidłowych i przydatnych pod względem informacyjnym lub stymulacyjnym.