Polityka społeczna - notatki studenckie - cz.5

Istota koncepcji państwa dobrobytu w Szwecji.

Państwo dobrobytu to państwo, w którym wolne społeczeństwo uznaje zbiorową odpowiedzialność za losy jednostek słabszych, nieszczęśliwych. Podejmują wspólne działania, które mają udzielić im pomocy. Koncepcja państwa opiekuńczego zbliżona jest do idei i sprawiedliwości społecznej Leszka Kołakowskiego.

Szwecja Swój model państwa skonstruowała tak jak Kołakowski. Początki te nie wiązały się z masowym bezrobociem. Migracjom z wsi do miast towarzyszył niedobór rąk do pracy, a trudności te spowodowały, że klasa społeczna była lepsza niż w Europie. Po latach 60. XIXw. szybki rozwój społeczno-gospodarczy, ponad 3x wzrosły płace. Rozwój idei dający początek państwa opiekuńczego. To tło wskazuje swoją odmienność w porównaniu z innymi.

Przyczyny:

- nawyk unikania konfliktów; w Szwecji charakterystyczna była gotowość do ustępstw ze strony robotników jak i kapitalistów, w rezultacie dochodzono do kompromisów. Przestrzegano zasad neutralności.

- stosunkowo korzystne położenie klasy robotniczej(przyzwoita praca, płaca, warunki pracy)

Wysoki poziom życia Szwedów sprawił, że znaczna część społeczeństwa uznała te hasła za możliwe do wykonania, Zamierzała to osiągnąć poprzez oszczędność. Zaczęła je budować partia socjaldemokratyczna. Socjalizm nie był potrzebny, jeżeli państwo sprawuje kontrolę nad prywatnymi zakładami.

4 cechy zabezpieczenia w Szwecji:

- powszechność – świadczeniami objęci są wszyscy, mają takie same prawo do opieki, renty, lekarzy, zasiłków

- kompleksowość – zasiłek dla dzieci, gdzie rodzice się rozwiedli

- przejrzystość i jednoznaczność – ograniczają możliwość występowania nadużyć, ważna jest tu dostępność informacji, pracownicy socjalni posiadają wysokie kompetencje

- wysoki stopień centralizacji systemu – świadczenia skupione w rejonowych systemach ubezpieczeń społecznych, np. utrata zdrowia, żywiciela rodziny

Formy świadczeń w Szwecji:

- opieka lekarska czy rehabilitacyjna – system zabezpieczenia społecznego w całości pokrywa koszty

- dodatki mieszkaniowe – każda rodzina posiada samodzielne mieszkanie; system w całości pokrywa koszty przeprowadzki, jeżeli chodzi o podjęcie nowej pracy

- zasiłki rodzinne – nie pokrywają kosztów utrzymania dziecka; celem jest, ab dzieci nie odczuwały obniżonego standardu

- emerytury i renty – celem jest zabezpieczenie egzystencji obywatela na podstawowym poziomie powiększonym o dodatki

- świadczenia dla zrekompensowania utraconych dochodów, np. podczas utraty pracy; ich postulatem jest, żeby wysokość świadczeń była zbliżona do zarobków

Lata 80. XXw to kryzys państwa dobrobytu – pogorszyła się sytuacja ekonomiczna, recesja gospodarcza, kryzys finansów publicznych. Kraje zachodnie obniżały środki na walkę z ubóstwem i redukowały pomoc dla najbiedniejszych. W Szwecji upadły urzędy i rządy, które napotykały te świadczenia, zasady. W wyniku tych trudności państwo musiało zaostrzyć warunki. Związki zawodowe dbały o kompromis – w Szwecji należało do nich 90% pracowników.

Ubóstwo – stan, w którym jednostce albo grupie osób nie wystarcza środków, aby zaspokoić swoje potrzeby

Ubóstwo dzielimy na:

- absolutne – stan warunków bytu, który uniemożliwia lub w istotnym stopniu utrudnia spełnianie warunków życiowych

- względne – zwolennicy utożsamiają ubóstwo z nadmiernymi rozpiętościami w poziomie życia. Jeżeli w społeczeństwie występują duże rozpiętości poziomu życia to ci którzy są najniżej uznawani są za ubogich, nawet jeśli mają odpowiednie środki do zaspokajania potrzeb

Kryterium ubóstwa:

- subiektywne poczucie ubóstwa

- dochody danej rodziny

- wydatki

- zagospodarowanie materialne danego gospodarstwa domowego

- dostęp do usług społecznych

3 podejścia metodologiczne mierzące poziom ubóstwa:

- niski dochód – zwolennicy tworzenia kategorii minimum socjalnego i minimum egzystencji

- niskie spożycie

- wskaźnik oceny subiektywnej – osąd poszczególnych ludzi, jeśli chodzi o własną sytuację materialną

Ubóstwo to jeden z najważniejszych problemów, jakim powinna się zająć polityka społeczna.

Potrzeby egzystencji:

- wyżywienie

- mieszkanie

- ubranie

Ubóstwo relatywne – miernik, który stosuje się w Polsce dla obliczenia linii ubóstwa. Ubóstwo występuje, gdy miernik ten wynosi 40-60%.

Urzędowa linia ubóstwa – stanowi podstawę do przyznawania świadczeń społecznych

Ratownictwo społeczne jest obowiązkiem państwa i polityki społecznej.

Zasadnicze spory w sprawie ubóstwa dotyczą 3 podstawowych problemów:

- definicji ubóstwa, wskaźnika ubóstwa, trudności stwierdzenia jaki dochód jest uznany za niedostateczny

- Połczyn ubóstwa – wyjaśnienia na ile to ubóstwo jest spowodowane przez struktury społeczne i gospodarcze

- ogólnych rozwiązań, które miałyby przezwyciężyć ubóstwo

Na świecie różnie mierzy się ubóstwo, np. w Kanadzie określa się urzędową granicę ubóstwa jako wydatki na odzież, które wynoszą 60%, natomiast w UE uznaje się 50% średniego dochodu rodzin odpowiedniego typu.

Ubóstwo(wg. kościoła katolickiego) – stan różnego typu braków i to takiego rodzaju braków i o takich rozmiarach, że konkretny człowiek permanentnie nie zaspokaja swoich potrzeb, czuje się poniżony, rozwój jego osobowości przeżywa kryzys którego nie jest w stanie przezwyciężyć.

Prawość tej definicji polega na tym, że przedstawia ubóstwo nie tylko w sensie ekonomicznym ale też duchowym.

Człowiekiem ubogim jest nie tylko człowiek który nie ma co jeść na co dzień, ale także który jest samotny, nie ma poczucia bezpieczeństwa.

Podstawą w porównaniu poziomu ubóstwa może być poziom potrzeb konsumpcyjnych albo też poziom niezadowolenia społecznego.

Ubóstwo – stan warunków materialnych nie zapewniający podstawowych wartości.

Przyczyn ubóstwa trzeba szukać niezależnie od wzrostu gospodarczego.

3 grupy przyczyn ubóstwa:

1) czynniki osobowe – niezależnie od jednostek dotyczą osób chorych, starszych, niepełnosprawnych. Niektórzy sami ponoszą winę za swój los, ale to nie zmienia faktu, że nie potrafią sobie sami poradzić. Przyczyną ubóstwa jest duża liczna osób w rodzinie, gdzie pracuje tylko 1 osoba.

2) właściwości charakterologiczne – lenistwo, nieuczciwość, niechęć do nauki, narkomania, alkoholizm

3) przyczyny strukturalne – należy wspierać osoby, które z przyczyn tych straciły pracę czy znalazły się w trudnej sytuacji

Minimum egzystencji – model konsumpcji czy wydatków ubogich gospodarstw domowych i jego poziom umożliwia przeżycie, tzn. zaspokojenie potrzeb biologicznych. Wyznacza dolną granicę spożycia i dochodów.

Podstawą opracowania minimum egzystencji stały się normy żywieniowe, które są różne dla różnych grup.