Prawo - dr Pytlik - cz. 10

Stosowanie prawa to władcza działalność organów państwa polegająca na wydawaniu decyzji indywidualnych i konkretnych na podstawie norm prawnych. Przykładami stosowania prawa są wyroki sądowe i decyzje administracyjne. Od stosowania prawa należy odróżnić przestrzeganie prawa. Stosowanie prawa należy do organów państwowych, a przestrzeganie dotyczy wszystkich podmiotów, w tym organów państwowych. Wyróżniamy 4 rodzaje stosowania prawa:

1.sądowe stosowanie prawa- organ stosujący jest niezawisły , bezstronny. Organy te podlegają tylko ustawom, a nie podlegają innym organom administracyjnym. Działają w oparciu o zasady niezawisłości. Sędziowie objęci są immunitetami

2.administracyjne- organ rozstrzygający jest związany poleceniami swojego zwierzchnika w zakresie decyzji jaką ma wydać. Wszelkie decyzje zapadają na podstawie obowiązującego prawa. Decyzje administracyjne podlegają kontroli sądowej, zwłaszcza ze strony naczelnego sądu administracyjnego. Państwo w pewnych granicach zezwala na to, aby pewne sprawy były rozstrzygane nie przed sądami, a przed organami polubownymi, arbitrażowymi, rozjemczymi lub mediacyjnymi.

3.quasi-administracyjne- państwo zezwala, aby pewne zadania z zakresu administracji publicznej były wykonywane przez instytucje pozapaństwowe np. banki, przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe. Instytucje te mogą podejmować władcze decyzje.

Etapy stosowania prawa:

1.Wybór normy prawnej

2.Ustalenie obowiązywania normy prawnej

3.wykładnia normy prawnej

4.ustalenie stanu faktycznego

5.subsumpcja

6.wybór konsekwencji prawnej

7.sformułowanie i uzasadnienie decyzji

Ad.1 Wybór normy prawnej- sytuacja, gdzie ustalony w sprawie stan faktyczny ewidentnie podpada pod jedną i tylko jedną normę prawną, Gdy zachowanie, stan faktyczny podpada pod więcej niż jedną normę, wtedy należy dokonać wyboru właściwej normy. W prawie karnym wybiera się tę normę, która przewiduje bardziej surowe konsekwencje. W prawie cywilnym to sama strona określa na podstawie którego przepisu będzie dochodziła swoich roszczeń.

Ad.5 Subsumpcja to podciągnięcie ustalonego stanu faktycznego pod właściwą normę prawną.

Ad.6 Stwierdza się, czy dojdzie do wymierzenia kary lub do uniewinnienia.

Ad.7 Nie wszystkie akty stosowania prawa wymagają uzasadnienia. Uzasadnia się decyzje od których strona wniosła odwołanie. Decyzje kończące postępowanie w danej sprawie oraz decyzje szczególnie ważne. Uzasadnienie składa się z trzech elementów:

-    część historyczna- przedstawia dotychczasowy przebieg sprawy, żądania stron, zapadłe decyzje

-    podstawa faktyczna – przedstawia się wszelkie dowody, na których opierał się sąd

-    podstawa prawna- przytacza się przepisy stanowiące podstawę decyzji sądu

Ad. 3 Wykładnia prawa zmierza do usunięcia wątpliwości, które są związane z określonym przepisem lub normą, a zwłaszcza z ich zrozumieniem: problemy lingwistyczne, problemy systemowe (każdy przepis prawny zajmuje określone miejsce w akcie normatywnym).

Rozumienie każdego przepisu prawnego musi brać pod uwagę inne przepisy należące do tej samej gałęzi.

Problemy funkcjonalne:

·         wykładnia prawa nie może ignorować intencji ustawodawcy

·         wykładnia nie może nie uwzględnić skutków i konsekwencji do jakich prowadzi dany sposób rozumienia prawa

·         wykładnia musi brać pod uwagę przekonania moralne adresatów. Dokonując wykładni należy uwzględnić zmieniające się realia życia społecznego. Wykładnia nie może ograniczać się jedynie do kwestii językowych, systemowych, funkcjonalnych, ale musi uwzględniać realia społeczne, ekonomiczne, polityczne, moralne.