Ekonomia integracji europejskiej - notatki studenckie cz.5

Budżet UE – jest specyficznie skonstruowany. Wartość dochodów musi = wartości wydatków. Saldo  nie może być ujemne.

Budżet UE obejmuje : budżet wspólnot (WE i Euratom) oraz budżet związany z polityką poniesionych wydatków przez II i III filar oraz budżet związany z polityką sprawiedliwości i bezpieczeństwa.

Budżet ogólny jest finansowany z wpłat państw UE wnoszonych wg jednolitych zasad. Nie są to jednak typowe składki członkowskie.

Zasady – wplata każdego państwa dokonywana jest z 4 rożnych źródeł :

1)      Cła rolne i składki cukrowe jako dochody z tytułu importu rolnego oraz składki płacone przez producentów cukru.

Każdy kraj importuje żywność- Polska np. cytrusy, pomidory, ziemniaki, twarda pszenica. Każdy kraj ma rożną wartość rynkową. Ustalone są wysokie cła na towary z krajów trzecich. Od wartości cła od towarów krajów UE pobierana jest specjalna składka.

2)      Cła na pozostałe artykuły i produkty importowane do UE – np. metale kolorowe, samochody japońskie i inne dobra, które trafiają na rynek europejski

3)      Część dochodów z VAT – (VAT- podatek konsumpcyjny). Wpływ z VAT jest większy w krajach biedniejszych, mniejszy z bogatych

4)      Bezpośrednie wpłaty państw członkowskich (od 1988r.) – ustalane są w stosunku do dochodu narodowego brutto każdego państwa (bogatsze państwa będą płacić więcej). Jest to źródło ruchome. Jeśli mamy wydatki wynoszące 100 mln euro a suma wpływów dochodów z źródła pierwszego, drugiego i trzeciego wynosi 60 mln euro, trzeba mieć czwarte źródło w wysokości 40 mln euro (różnica miedzy planowanymi wydatkami a sumą trzecich źródeł).

Pozostałe dochody – wpływy z rożnego rodzaju kar, kary za naruszenie, za dumping, podatki od wynagrodzeń administracji unijnej

Rabat brytyjski – częściowe zwolnienie Wielkiej Brytanii z wpłat z tytułu VAT. Wynika to z tego, że Brytyjczycy wywalczyli tą zniżkę z powodu małej produkcji rolnej (1,5 %) i dużego importu żywności. Rabat ten pokrywają inne kraje.

Tendencje :

1)      Maleje znaczenie wpływów z ceł rolnych i przemysłowych (z 28% do 17% w 2008 r.) jako skutek porozumienia z GATT/WTO

2)      Wzrost bezpośrednich składek członkowskich z 11% do 69% w 2007 r.

Wydatki są pogrupowane na segmenty :

1)      Wydatki na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich (ok. 43% wydatków) – obszary wiejskie zajmują 93% powierzchni UE, mieszka na nich 30% ludności. Te tereny trzeba wspomóc dobrami inwestycyjnym jak np. drogi, gaz, komunikacja. Wspomóc rolników jako grupę zawodową.

2)      Działania strukturalne (polityka spójności) – 36% wydatków przeznaczonych na niwelowanie dysproporcji między krajami i regionami oraz poprawę konkurencyjności.

3)      Polityki wewnętrzne (badania, rozwój, ochrona środowiska) – 7,5% wydatków

4)      Działania zewnętrzne (pomoc humanitarna i żywnościowa dla państw rozwijających sie) – 4,3%. Unia ma nadwyżki żywnościowe i oferuje swoja pomoc np. Afryce (również pomoc lekarska, sprzęt medyczny).

5)      Wyrównania (przejściowe opłaty na rzecz nowych członków) – 0,4% wydatków. Nowi członkowie mają większe potrzeby.

6)      Pomoc przedakcesyjna dla krajów, które mają podpisaną umowę o stowarzyszeniu – 2,9%

7)      Administracja – 5,3%. W UE jest bardzo rozbudowana.

Najwięksi płatnicy do budżetu UE (dane na 2007 r.) : Niemcy 20,230 mld, Francja 16,014 mld, Włochy 13,786 mld, Wielka Brytania 11,862 mld. Inni : Polska 1,311 mld, Malta 33 mln.

Najwięksi beneficjenci w stosunku do PKB (bezwzględne profity) : Hiszpania 7,972 mld- 0,95% PKB, Grecja 4,066 mld- 2,41% PKB, Portugalia 3,082 mld- 2,15% PKB, Polska 1,409 mld- 0,69%PKB

Obecny okres finansowania 2007-2013 – Polska w ,tym okresie otrzyma 91 mld euro, natomiast wpłaci na rzecz budżetu 21 mld euro.

Proces integracji gospodarczej od unii celnej do unii ekonomicznej

Unia celna jest to trochę wyższą forma od strefy wolnego handlu.

Strefa wolnego handlu polega na likwidacji ceł, ograniczeń ilościowych i innych barier w stosunkach handlowych między państwami (uczestnikami odnośnego porozumienia). Oznacza to, że wobec krajów trzecich niewchodzących do strefy, kraje tworzące strefę wolnego handlu zachowują prawo do samodzielnej, autonomicznej polityki handlowej. W ten sposób na towary importowane z krajów trzecich mogą być stosowane rożne poziomy ceł narodowych. Przykład NAFTY: tworzą ja USA, Kanada i Meksyk. Między sobą te kraje zniosły cła i ograniczenia ilościowe, ale w handlu z krajami trzecimi mają własne taryfy celne. Miedzy tymi krajami nie ma przeszkód w handlu wewnętrznym, ale z innymi prowadzą rożne polityki handlowe. Innym przykładem może być AFTA(Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej).

Unia celna w odróżnieniu od strefy wolnego handlu oznacza nie tylko zniesienie barier w wymianie handlowej między umawiającymi się stronami, ale także ustanowienie jednolitej, wspólnej taryfy celnej wobec krajów trzecich. Jeżeli strefy wolnego handlu mogą  być stosowane przez uczestników tej strefy rożne taryfy celne na te same towary importowane, to w warunkach unii celnej taka praktyka staje się niemożliwa. Unia celna sprzyja wymianie handlowej wewnątrz obszaru unii, działa jednak dyskryminacyjnie na wymianę handlową z krajami trzecimi. Przykłady unii celnej : unia między UE a Turcją , unia między Rosją, Kazachstanem i Białorusią z 11.2009r.

Wyższym stopniem jest wspólny rynek. We wspólnym rynku znosi się nie tylko bariery we wzajemnej wymianie handlowej i tworzy wspólną zewnętrzną taryfę celną, lecz likwiduje się także przeszkody w swobodnym przepływie miedzy krajami ( uczestnikami porozumienia)czynników produkcji tj. kapitału i siły roboczej. Dla osiągnięcia efektów i korzyści z wdrażania polityki wspólnego rynku niezbędne jest prowadzenie na niektórych obszarach jednolitej polityki cenowej i podatkowej.

Kolejnym stopniem jest unia walutowa. Wykracza powyżej podanych form. Oprócz nich obejmuje koordynacje lub ujednolicenie polityki walutowej krajów członkowskich, tzn. w ramach unii walutowej realizuje się następujące przedsięwzięcia :

a)      Stabilizacje kursów walutowych poprzez określenie dopuszczalnych przedziałów wahań kursów walutowych

b)      Wprowadza się swobodna wymianę walut w oparciu o uzgodnione parytety

c)       Tworzy się wspólne rezerwy walutowe

d)      Wprowadza się wspólną walutę międzynarodową

e)      Zostaje stworzony system pomocy kredytowej dla państw w celu przezwyciężenia bieżących trudności płatniczych

f)        W relacjach z krajami trzecimi

Warunkiem wprowadzenia i realizacji unii walutowej jest osiągniecie wysokiego stopnia koordynacji w takich dziedzinach gospodarczych jak : polityka kredytowa banków centralnych, polityka budżetowa i polityka w dziedzinie przepływów kapitału.

Unia ekonomiczna jest najwyższą formą i szczeblem integracji.  Oznacza że cala gospodarka państw członkowskich objęta jest wspólną polityką realizowaną przez ponadpaństwowe instytucje i organy. Gospodarki narodowe poszczególnych krajów członkowskich funkcjonują wg jednolitych zasad. Elementem unii ekonomicznej jest unia monetarna, polegająca na zastąpieniu walut narodowych przez wspólny pieniądz oraz przekazaniu całokształtu polityki pieniężnej wspólnej instytucji tj. bankowi centralnemu. Jednak UE nie jest jeszcze jej przykładem.

Najwyższym stopniem jest integracja polityczna.