Przedsiębiorczość - pytania egzaminacyjne - 7

75. Spółka jawna – osobowa spółka prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie będąca inną spółką handlową. Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej, może jednak zawierać umowy, może pozywać i być pozywana. Posiada swój majątek, który stanowią wkłady wniesione do spółki oraz mienie nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.

       Każdy ze wspólników ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki jawnej bez dodatkowego wynagrodzenia. Umową spółki albo późniejszą uchwałą wspólników można powierzyć prowadzenie spraw spółki jednemu lub kilku wspólnikom. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Umowa może też przewidywać wynagrodzenie za prowadzenie spraw spółki. Prowadzenie spraw spółki nie może zostać powierzone osobom trzecim z wyłączeniem wspólników.

       Każdy wspólnik bez uprzedniej uchwały wspólników może prowadzić sprawy spółki nie przekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed dokonaniem tej czynności sprzeciwi się jej przeprowadzeniu choćby jeden z pozostałych wspólników, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników. W tym przypadku uchwała podejmowana jest jednomyślnie przez wspólników mających prawo do prowadzenia spraw spółki.

       W przypadku czynności przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest jednomyślna uchwała wspólników podejmowana przez wszystkich wspólników, także tych, którzy są wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Wyjątek dotyczy czynności nagłych, których zaniechanie naraziłoby spółkę na poważną szkodę. Wówczas każdy ze wspólników mających prawo do prowadzenia spraw spółki może bez uchwały wspólników wykonać taką czynność.

       Wspólnik może zostać zwolniony od obowiązku prowadzenia spraw spółki, jak również może zostać pozbawiony prawa prowadzenia spraw spółki. Następuje to tylko z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.

       W spółce jawnej odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą wszyscy wspólnicy solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem zarówno obecnym, jak i przyszłym. Obowiązuje jednak zasada subsydiarnej odpowiedzialności wspólników. Oznacza ona, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, co nie oznacza jednak, że wierzyciel nie może wcześniej wystąpić z pozwem przeciwko wspólnikom.

Zalety

       Łatwość założenia i proste procedury prowadzenia
Umowa spółki wymaga formy pisemnej, ale nie trzeba sporządzać aktu notarialnego.

       Prostota złączenia pomysłów i zasobów kilku osób, zaangażowanie wszystkich wspólników w sprawy spółki
Osiąga się tutaj korzyści odpowiadające spółkom cywilnym, z tym że prawa i obowiązki wspólników spółki jawnej podlegają w większym stopniu ustaleniom umowy spółki.

       Możliwość korzystania z prostszych, zryczałtowanych form opodatkowania
Wspólnik spółki jawnej rozlicza się z fiskusem PITem, w odniesieniu do podatku VAT, tak jak w przypadku spółek cywilnych podatnikiem jest sama spółka.

Wady

       Pełna, solidarna choć subsydiarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki
Podobnie jak wspólnicy spółek cywilnych, tak i jawnych odpowiadają w pełni swoim majątkiem za zobowiązania ich przedsiębiorstwa. Tak samo zresztą jest to odpowiedzialność solidarna, ale subsydiarna - ściąga się ze wspólnika to, czego nie można zaspokoić z majątku spółki.

       Koszty podatku od umowy spółki, wpisu do rejestru przedsiębiorstw i jego ogłoszenia
Po spisaniu umowy spółki jawnej należy od niej zapłacić podatek od czynności cywilno-prawnych (w wysokości 0,5% wartości wkładu).
Następnie trzeba spółkę wpisać do rejestru w sądzie. Wpis podlega ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

       Trudność prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw, niekiedy niekorzystne opodatkowanie osób fizycznych
W tej formie nie można prowadzić wielu rodzajów przedsiębiorstw, a rozliczanie się PITem przez wspólników rodzi swoje konsekwencje.

       Przed zawarciem umowy spółki jawnej przedsiębiorcy powinni się zastanowić, czy mimo kosztu aktu notarialnego i wysokiego kapitału zakładowego, nie będzie dla nich lepsza forma spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

76.  Spółka partnerska
Spółka partnerska – typ spółki osobowej wprowadzony do systemu prawa z dniem 1 stycznia 2001 r. przez ustawę Kodeks spółek handlowych.

Spółkę partnerską tworzą wspólnicy (partnerzy) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Wobec czego niedopuszczalne jest tworzenie spółek partnerskich w innym celu niż wykonywanie wolnego zawodu, a także w celu wykonywania jakiejś działalności gospodarczej, np. produkcyjnej czy handlowej, obok wykonywania wolnego zawodu.

       Wspólnikami w spółce partnerskiej – zwanymi partnerami – mogą być tylko osoby fizyczne. Utworzyć takiej spółki nie mogą zatem osoby prawne, spółki cywilne czy inne handlowe spółki osobowe, choćby tworzyli je reprezentanci wolnych zawodów. Dodatkowym elementem charakteryzującym osoby wspólników, jest wykonywanie przez nich określonych wolnych zawodów wymienionych w art. 88 Kodeksu spółek handlowych. Zatem partnerami mogą by  osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.)

       Forma organizacyjno-prawna spółki partnerskiej uwzględnia specyfikę wykonywania działalności gospodarczej w ramach wolnych zawodów oraz ryzyko związane z prowadzeniem tej działalności wspólnie, tzn. z innymi osobami wykonującymi wolny zawód.

       Unikalną, jak na spółkę osobową, cechą spółki partnerskiej jest możliwość ustanowienia zarządu identycznego jak w spółce z o.o. Nie jest on jednak organem tej spółki, gdyż tylko osoby prawne działają przez swoje organy.

Cechy charakterystyczne spółki partnerskiej

       umowa spółki wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności (do 8.01.2009r. umowa spółki partnerskiej wymagała formy aktu notarialnego; zmiany zostały wprowadzone Ustawą z dnia 23 października 2008r. o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. Nr 217, poz.1381, która weszła w życie z dniem 8.01.2009r.)

       powstaje z chwilą wpisu do KRS,

       celem spółki jest wykonywanie wolnego zawodu,

       odpowiedzialność wspólników jest ograniczona tzn. partner nie odpowiada za zobowiązania spółki wynikające z działalności innych partnerów,

       działa pod własną firmą,

       firma powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce.

       pierwotnie musi się składać z co najmniej dwóch wspólników.

Zalety

       Możliwość ograniczenia odpowiedzialności każdego wspólnika jedynie do jego własnych działań
Wspólnicy spółki partnerskiej działają razem i dla wspólnego celu, ale każdy z nich ma możliwość ograniczenia swojej odpowiedzialności do tego, co sam spowodował.

       Możliwość złączenia pomysłów i kapitału wielu osób
Razem zawsze łatwiej działać, tym bardziej kiedy odpowiada się tylko za siebie.

       Możliwość korzystania z prostszych, zryczałtowanych form opodatkowania
Partnerzy rozliczają się z fiskusem PITem. W odniesieniu do podatku VAT podatnikiem jest spółka.

Wady

       Ograniczone grono beneficjentów tej formy prawnej
Partnerzy mogą wykonywać następujące, wolne zawody: adwokata, aptekarza, architekta, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego. Jednak katalog ten nie ma charakteru bezwzględnie zamkniętego. Ustawodawca przewiduje bowiem możliwość organizowania się w spółkach partnerskich przedstawicieli innych wolnych profesji, jeśli zezwalają na to przepisy odrębnych ustaw.

       Koszty wpisu do rejestru handlowego i jego ogłoszenia
Od umowy należy zapłacić podatek od czynności cywilno-prawnych w wysokości 0,5% wartości wkładu. Spółka powstaje dopiero z wpisem do rejestru w sądzie i wpis ten podlega ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

       Wymóg prowadzenia pełnej księgowości
Spółka partnerska wymaga prowadzenia księgowości w pełnym zakresie.

       Trudność prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw, niekiedy niekorzystne opodatkowanie osób fizycznych
W tej formie można prowadzić niewiele rodzajów przedsiębiorstw (ograniczonych przede wszystkim listą dopuszczalnych zawodów), a rozliczanie się PITem przez wspólników rodzi czasem niekorzystne konsekwencje.

77. Spółka komandytowa
Spółka komandytowa to spółka mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Jest to forma przejściowa między spółkami osobowymi (cywilna i jawna), a spółkami kapitałowymi (spółka z o.o., akcyjna). Spółka ta nie ma osobowości prawnej, ale posiada zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych (ułomna osoba prawna ). To oznacza, że może być podmiotem prawa i obowiązków (zdolność prawna) oraz własnym działaniem (konkretnie działaniem osób uprawnionych do reprezentowania spraw spółki) dokonywać czynności prawnych.

Charakterystyczną cechą spółki komandytowej są wspólnicy, którzy ją tworzą:

-          komplementariusz – odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem (odpowiedzialność bez ograniczeń). Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki została ukształtowana w analogiczny sposób jak odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej.

            Komplementariusz reprezentuje spółkę, jeżeli na mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie został tego prawa pozbawiony

-          komandytariusz – odpowiada za zobowiązania tylko do określonej w umowie kwoty tzw. sumy komandytowej, wolny jest natomiast od odpowiedzialności w zakresie wniesionego wkładu. Może reprezentować spółkę, ale tylko jako pełnomocnik. W sytuacji, gdy przekroczy zakres umocowania, będzie działał bez niego, tudzież nie ujawni swego pełnomocnictwa, odpowiadał będzie za skutki swych działań tak samo jak komplementariusz. Komandytariusz będzie odpowiadał również bez ograniczenia za zobowiązania spółki komandytowej, gdy jego nazwisko (firma) ujawnione zostanie w firmie (nazwie) spółki

-          Firmę (nazwę) spółki komandytowej tworzy się analogicznie jak to ma miejsce w przypadku spółki jawnej, oczywiście z tą różnicą, że zmianie ulega dopisek. Firma powinna, więc zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dopisek „spółka komandytowa”. Zamiast pełnego rozwinięcia możena używać skrótu „sp.k.”.

Powstanie spółki komandytowej

-                      Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

-                      Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Wpis ma charakter konstytutywny, co oznacza, że wywołuje on określone skutki prawne. Od momentu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym spółka komandytowa staje się tzw. jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. Podobnie jak w przypadku kilku innych rodzajów spółek zgłoszenie spółki komandytowej w KRS wiąże się z kosztami.

-                      Zawierając umowę spółki komandytowej należy zapłacić podatek od czynności cywlino-prawnych w kwocie 0,5 proc. wartości wniesionych do spółki wkładów.      

       Tworząc spółkę komandytową wspólnicy wnoszą do niej wkłady. Nie ma minimalnej wielkości wkładu toteż nie musi on przedstawiać dużej wartości. Wkłady mogą mieć różną postać. Może być nimi zarówno gotówka, własność jak i inne prawa do rzeczy ruchomych lub nieruchomości. Wkład mogą stanowić także inne prawa np. do niematerialnych składników majątku a także prawa obligatoryjne np. akcje. Także usługi i praca na rzecz spółki mogą stanowić wkład. Nie ma natomiast możliwości aby jako wkład uznać prowadzenie spraw spółki (zarządzanie nią).

       Do prowadzenia spraw spółki uprawnieni i zobowiązani są tylko komplementariusze. Komandytariusze nie mogą reprezentować spółki na zewnątrz, chyba że w ograniczonym zakresie jako pełnomocnicy lub prokurenci.

Podstawą prawną działania spółki komandytowej jest kodeks spółek handlowych.

Zalety

       Możliwość ograniczenia odpowiedzialności niektórych wspólników
Wspólnicy pełniący rolę komandytariuszy odpowiadają za zobowiązania spółki jedynie do wysokości wkładu (sumy komandytowej).

       Możliwość złączenia pomysłów i zaangażowania niektórych osób oraz kapitału innych
O bieżącej działalności praktycznie decydują komplementariusze, ale "w zamian" ich odpowiedzialność finansowa jest pełna. Komandytariusze mają znacznie mniejszy wpływ na działalność firmy.

       Możliwość korzystania z prostszych, zryczałtowanych form opodatkowania
Zarówno komplementariusz, jak i komandytariusz rozlicza się z fiskusem PITem. W odniesieniu do podatku VAT podatnikiem jest spółka.

       Możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa w większym wymiarze
Skala działalności spółki komandytowej nie jest ograniczona "ilościowo".

Wady

       Pełna, solidarna choć subsydiarna odpowiedzialność niektórych wspólników za zobowiązania spółki
Podobnie jak wspólnicy spółek cywilnych, tak i komplementariusze odpowiadają w pełni majątkiem za zobowiązania ich przedsiębiorstwa. Tak samo zresztą jest to odpowiedzialność solidarna, ale subsydiarna - ściąga się ze wspólnika to czego nie można zaspokoić z majątku spółki.

       Koszty aktu notarialnego, wpisu do rejestru handlowego i jego ogłoszenia
Umowa spółki komandytowej wymaga formy aktu notarialnego. Dodatkowo od umowy należy zapłacić podatek od czynności cywilno-prawnych w wysokości 0,5% wartości wkładu. Spółka komandytowa powstaje dopiero z wpisem do rejestru handlowego w sądzie, który podlega ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

       Wymóg prowadzenia pełnej księgowości
Podobnie jak w przypadku spółki jawnej, spółka komandytowa wymaga prowadzenia księgowości w pełnym zakresie.

       Trudność prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw, niekiedy niekorzystne opodatkowanie osób fizycznych
W formie spółki komandytowej również nie można prowadzić wielu rodzajów przedsiębiorstw, a rozliczanie się PITem przez wspólników rodzi podobne konsekwencje.

       Odmienność praw i obowiązków komplementariuszy oraz komandytariuszy i jej konsekwencje
Spółka komandytowa jest idealna do sytuacji, kiedy ktoś chce prowadzić firmę, nie ma na to kapitału, a ci od których chce go zdobyć nie budzą w nim takiego zaufania żeby podzielić się z nimi władzą. To naturalne, że taki stan często utrudnia zachowanie zdrowych stosunków w firmie.