Przedsiębiorczość - pytania egzaminacyjne - 8

78. Spółka komandytowo-akcyjna
Spółka komandytowo-akcyjna – spółka osobowa mająca osobowość prawną i cel jakim jest prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Jest to najbardziej skomplikowana forma działalności ze wszystkich spółek osobowych. Istota sp.k.a. polega na współpracy między wspólnikiem aktywnym – komplementariuszem oraz wspólnikiem pasywnym – akcjonariuszem.

       Utworzenie i późniejsze prowadzenie sp.k.a. jest stosunkowo drogie. Minimalny kapitał potrzebny do zawiązania tej spółki wynosi 50 000 zł. Spółka komandytowo-akcyjna może być odpowiednim rozwiązaniem dla osób z pomysłem na biznes szukających kapitału dla swojego projektu.

       Spółka prowadzi działalność pod własną firmą (nazwą), która powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dopisek "spółka komandytowo-akcyjna". Można także używać skrótu „s.k.a.”. Gdy w nazwie spółki zostanie zawarte nazwisko lub nazwa akcjonariusza wówczas odpowiada on wobec osób trzecich jak komplementariusze.

       Bardzo ważnym elementem każdej spółki komandytowo-akcyjnej jest jej statut. To na bazie tego dokumentu funkcjonuje każda s.k.a. Dobre przygotowanie statutu pomaga dostosować kwestie formalne do konkretnej działalności i indywidualnych potrzeb. Podpisując statut stajemy się założycielami spółki.
Statut spółki powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.

        W statucie powinny być zawarte następujące informacje:

-          firma (nazwa) spółki

-          siedziba spółki

-          przedmiot działalności

-          czas trwania spółki jeżeli jest on oznaczony

-          informacja o rodzaju i wartości wkładów wnoszonych do spółki przez każdego z komplementariuszy

-          wysokość kapitału zakładowego oraz sposób jego zebrania

-          liczba, rodzaj (imienne, na okaziciela) i wartość nominalna akcji

-          nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy wraz z siedzibami, adresami lub adresami do doręczeń

-          jeżeli w statucie zawarte są zapisy ustanawiające radę nadzorczą lub walne zgromadzenie to powinien on również określać sposób ich organizacji

-          okoliczności rozwiązania spółki

Dla obszarów działalności, które nie zostały uregulowane w statucie stosuje się przepisy spółek handlowych.

       Tworząc spółkę wspólnicy wnoszą do niej wkłady, które składają się na kapitał udziałowy spółki – minimalny kapitał zakładowy wynosi

            50 000 zł. Wkładem może być gotówka lub aport. Inaczej niż w przypadku spółki cywilnej czy jawnej wkładem nie może być natomiast praca na rzecz spółki, usługi lub prawo niezbywalne.

       Za zobowiązania wobec wierzycieli w spółce komandytowo-akcyjnej, bez ograniczeń odpowiada co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz). Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. Wyjątkiem jest sytuacja, w której w nazwie spółki zawrzemy nazwisko lub nazwę akcjonariusza. Odpowiada on wówczas wobec osób trzecich na takich zasadach jak komplementariusze.

       Komplementariusze prowadzą sprawy spółki i reprezentują ją. Mogą oni zostać pozbawieni tego prawa wyłącznie na mocy zapisów statutu lub gdy taką decyzję podejmie sąd. Jeżeli statut nie zawiera regulacji, które by pozwalały na pozbawienie komplementariusza prawa do reprezentacji spółki wówczas można tego dokonać poprzez zmiany w statucie. Wymagana jest przy tym zgoda wszystkich pozostałych komplementariuszy.

       Akcjonariusz może reprezentować spółkę wyłącznie jako pełnomocnik. Ponosi on pełną odpowiedzialność wobec osób trzecich, gdy dokona w imieniu spółki czynności prawnej, a nie ujawni swego pełnomocnictwa, przekroczy jego zakres lub będzie działał bez pełnomocnictwa.

       Akcjonariusz odpowiada również wobec osób trzecich za zobowiązania spółki, gdy jego nazwisko lub firma zostanie umieszczone w firmie spółki.

Zalety

       Możliwość emitowania akcji i pozyskania tą drogą kapitału
Jeżeli dalszy rozwój spółki komandytowo - akcyjnej wymaga kapitału może ona dokonać emisji akcji i to ją przede wszystkim odróżnia od spółki komandytowej.

       Możliwość ograniczenia odpowiedzialności niektórych wspólników
Wspólnicy pełniący rolę akcjonariuszy nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

       Możliwość złączenia pomysłów i zaangażowania niektórych osób oraz kapitału innych
Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, ale też mają znacznie mniejszy wpływ na działalność firmy. O bieżącej działalności praktycznie decydują komplementariusze, ale "w zamian" ich odpowiedzialność finansowa jest pełna.

       Możliwość korzystania z prostszych, zryczałtowanych form opodatkowania
Zarówno komplementariusz, jak i akcjonariusz rozlicza się z fiskusem PITem. W odniesieniu do podatku VAT podatnikiem jest spółka.

       Możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa w większym wymiarze
Skala działalności spółki komandytowo - akcyjnej nie jest ograniczona "ilościowo".

Wady

       Pełna, solidarna choć subsydiarna odpowiedzialność niektórych wspólników za zobowiązania spółki
Podobnie jak wspólnicy spółek cywilnych, tak i komplementariusze odpowiadają w pełni swoim majątkiem za zobowiązania ich przedsiębiorstwa. Tak samo zresztą jest to odpowiedzialność solidarna, ale subsydiarna - ściąga się ze wspólnika to czego nie można zaspokoić z majątku spółki.

       Wysoki kapitał zakładowy
Spółka komandytowo - akcyjna wymaga kapitału zakładowego na poziomie przynajmniej 50 000 zł.

       Koszty aktu notarialnego, wpisu do rejestru handlowego i jego ogłoszenia
Statut spółki komandytowo - akcyjnej wymaga formy aktu notarialnego, za który się płaci.  Dodatkowo od statutu należy zapłacić podatek od czynności cywilno-prawnych w wysokości 0,5% wartości kapitału zakładowego. Spółka komandytowo - akcyjna powstaje dopiero z wpisem do rejestru handlowego w sądzie, który podlega ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

       Wymóg prowadzenia pełniej księgowości
Spółka komandytowo - akcyjna wymaga prowadzenia księgowości w pełnym zakresie.

       Trudność prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw, niekiedy niekorzystne opodatkowanie osób fizycznych
W formie spółki komandytowo - akcyjnej również nie można prowadzić wielu rodzajów przedsiębiorstw, a rozliczanie się PITem przez wspólników rodzi pewne konsekwencje.

7

9. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową. Posiada ona osobowość prawną i może ją utworzyć jedna lub więcej osób. Celem zawiązania spółki może być wszelka działalność dozwolona przez prawo, a więc nie tylko działalność gospodarcza. Założycielami (wspólnikami) spółki z o.o. mogą być osoby fizyczne, prawne, a także osobowe spółki handlowe. Każda spółka działa pod własną firmą (nazwą), która może być wybrana dowolnie, obowiązkowy jest tylko dopisek „spółka z o.o.”. Do obowiązków spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należy prowadzenie pełnej księgowości.

       Zawiązanie spółki następuje z chwilą zawarcia umowy spółki lub z chwilą złożenia jednostronnego oświadczenia woli. Niezależnie, która z dwóch form zostanie wybrana to w każdym przypadku wymagany jest przy tym podpis notarialny. Koszt związany z zawarciem umowy w formie aktu notarialnego zależny jest od wysokości kapitału zakładowego spółki.  

       Jeżeli chcemy zmienić umowę spółki to decyzja taka wymaga uchwały zgromadzenia wspólników. Decyzja o zmianie umowy spółki musi być dodatkowo notarialnie zaprotokołowana, a także zgłoszona w Krajowym Rejestrze Sądowym.

       Powstanie spółki z o.o. wymaga:
- zawarcia umowy spółki,
- wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego
- wniesienia przez wspólników wkładów
- powołania zarządu i rady nadzorczej spółki

       Niezbędne elementy umowy:
- firma (nazwa) spółki
- dane teleadresowe
- przedmiot jej działalności
- wysokość kapitału zakładowego

            - liczba i wartość nominalna udziałów objętych przez poszczególnych wspólników

       Minimalny kapitał wymagany do założenia spółki z o.o. wynosi 5 000 zł. Tworzą go udziały wniesione przez poszczególnych udziałowców. Udziały mogą, ale nie muszą być równe, a minimalna wartość jednego udziału nie może być niższa niż 50 zł.

       Wkładem mogą być:

-          gotówka,

-          rzeczy np. maszyny,

-          prawa np. do znaków towarowych, patenty itp.

       Zgodnie z przepisami wspólnicy muszą pokryć kapitał zakładowy do momentu rejestracji spółki a dodatkowo każdy ze wspólników ma obowiązek złożyć w sądzie rejestrowym oświadczenie, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały w całości wniesione. Gdyby się okazało, że wartość wniesionych wkładów niepieniężnych została zawyżona w porównaniu do ich wartości zbywczej w dniu zawarcia spółki, to wspólnik oraz członkowie zarządu, którzy w chwili rejestracji spółki posiadali tę wiedzę są zobowiązani solidarnie wyrównać brakującą wartość.

       Udziały można umorzyć przymusowo lub dobrowolne i polega to na likwidacji praw i obowiązków wspólnika. Aby dokonać umorzenia wymagana jest uchwała zgromadzenia wspólników, a przede wszystkim o takiej możliwości musi przesądzać akt założycielski spółki. Obowiązkiem zarządu jest prowadzenie księgi udziałów. Wpisuje się do niej nazwisko, imię albo firmę (nazwę) i siedzibę każdego wspólnika, adres, liczbę i wartość nominalną jego udziałów. Wspólnicy mają prawo przeglądać księgę udziałów.

       Organy w spółce z o.o.

-          zgromadzenie wspólników – jest to najważniejszy organ w spółce. Tworzą go wszyscy wspólnicy. Zgromadzenie wspólników podejmuje uchwały większością głosów a zwoływane jest przez zarząd, radę nadzorczą, komisję rewizyjną oraz upoważnionych przez sąd wspólników. Może być zwyczajne albo nadzwyczajne.

-          zarząd - może się składać ze wspólników lub z osób nie będących współwłaścicielami spółki. Zarząd może być jedno lub kilkuosobowy. Zadaniem zarządu jest prowadzenie spraw (zarządzanie) spółki oraz jej reprezentowanie. Członkowie zarządu są powoływani i odwoływani uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

-          rada nadzorcza i komisja rewizyjna - są organami kontrolnymi powoływanymi przez wspólników na okres kadencji. Sprawują stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności, ale nie mają uprawnień do wydawania poleceń związanych z zarządzaniem spółką. Nie mogą liczyć mniej niż 3 członków. Powołanie rady nadzorczej i komisji rewizyjnej jest w zasadzie fakultatywne. W większości przepisy prawa nie nakazują bowiem powoływania tych organów. W pojedynczych przypadkach gdy ustawa nakazuje ich powołanie wystarczy ustanowienie jednego z nich. Dopuszczalne jest także powołanie tych dwóch organów łącznie. W przypadku ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej umowa spółki może wyłączyć  albo ograniczyć  indywidualną kontrolę wspólników.

       Bardzo ważną cechą spółki z o.o. jest fakt, że wspólnicy nie odpowiadają majątkiem osobistym za jej zobowiązania. Odpowiedzialność wspólników ograniczona jest tylko do wielkości wniesionych wkładów. Oznacza to w praktyce, że wspólnicy nie muszą spłacać długów spółki. Inaczej to wygląda w przypadku członków zarządu. Jeżeli bowiem nie ma możliwości wyegzekwowania od spółki spłaty długów wówczas za jej zobowiązania odpowiadają członkowie zarządu solidarnie całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność solidarna oznacza, że wierzyciel może wybrać od kogo chce dochodzić należności – od spółki, od członków zarządu, czy zarówno od spółki jak i zarządu. Odpowiedzialność członka zarządu ustaje po trzech latach od momentu rejestracji spółki.

       Prawa i obowiązki wspólników:

-          obowiązek pokrycia udziału w gotówce lub przez aport;

-          prawo do wynagrodzenia za dostarczone spółce świadczenia niepieniężne;

-          prawo uczestnictwa i głosu na zgromadzeniu wspólników;

-          prawo zaskarżania uchwał;

-          prawo kontroli;

-          prawo uczestnictwa w podziale zlikwidowanego majątku spółki;

-          prawo zwrotu wpłat na udział w razie redukcji kapitału zakładowego, umorzenia udziałów kosztem obniżenia kapitału zakładowego;

-          prawo udziału w zysku bilansowym; zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów.

-          Zakładając spółkę z o.o. wspólnicy są zobowiązani do prowadzenia pełnej księgowości. Spółka jest płatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Jeżeli jako udziałowcy czerpiemy ze spółki dochody w formie dywidend wówczas podlegają one opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zalety

       Ograniczona odpowiedzialność
Wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają za zobowiązania spółki do wartości ich udziałów.
Jednoosobowa sp. z o.o. może być dobrym pomysłem dla osoby, która chce indywidualnie prowadzić przedsiębiorstwo w znacznym rozmiarze.

       Osobowość prawna
W myśl prawa to spółka z o.o. jest podmiotem prawa, a nie tylko jej wspólnicy, tak jak to jest w przypadku spółek osobowych.

       Możliwość zaangażowania znacznego kapitału
Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania i jednocześnie mogą mieć dość duży wpływ na działalność firmy dlatego też ich pozycja jest lepsza niż wspólników w spółkach cywilnych i jawnych, a także komandytariuszy i akcjonariuszy w spółkach komandytowych i komandytowo - akcyjnych. To powoduje, że często godzą się oni zaangażować większe środki w perspektywiczne przedsięwzięcia.

       Możliwość prowadzenia znacznych przedsiębiorstw
Prawie wszystkie rodzaje przedsiębiorstw można prowadzić w tej formie prawnej.

Wady

       Koszty aktu notarialnego, wpisu do rejestru handlowego i jego ogłoszenia
Statut spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga formy aktu notarialnego, za który się płaci. Dodatkowo od statutu należy zapłacić podatek od czynności cywilno-prawnych w wysokości do 0,5% wartości kapitału zakładowego. Spółka z o.o. podlega wpisowi do rejestru handlowego, który podlega ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

       Wysoki kapitał zakładowy i określona minimalna wartość udziału
Spółka z o.o. wymaga kapitału zakładowego na poziomie przynajmniej 5 000 zł. Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 zł.

       Duża odpowiedzialność zarządu
Mimo, że wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki, odpowiedzialność członków zarządu może być znaczna.

       Wymóg prowadzenia pełniej księgowości i badania sprawozdań
Spółka z o.o. wymaga prowadzenia księgowości w pełnym zakresie i badania sprawozdań finansowych.

       Niemożność prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw, podwójne opodatkowanie dochodów
Niestety nawet w formie spółki z o.o. nie można prowadzić niektórych rodzajów przedsiębiorstw.
Spółka jako osoba prawna rozlicza się CITem, a i tak wypłaty na rzecz wspólników z jej opodatkowanego zysku obciążone są zryczałtowanym podatkiem.